به مجموعه فعالیتهایی که مؤسسات دولتی و غیردولتی با هدف کمک به افراد و گروههای مختلف جامعه و ایجاد رفاه اجتماعی، اقتصادی و روانی برای آنان انجام میدهند، مددکاری اجتماعی گفته میشود. شغل مددکاری اجتماعی روابط عمومی بالایی نیاز دارد.
مددکار اجتماعی کسی است که در قالب یک نهاد به فرد، گروه یا جامعهای کمک میکند تا مشکل خود را بشناسد، به تواناییهای خود پی ببرد و با استفاده از منابع و امکانات موجود در صدد حل مشکل خود برآید. در حقیقت، این افراد به مددجو نشان میدهند که با وجود داشتن مشکلات، دارای تواناییها و استعدادهای فراوانی است که به آنها توجه نکرده و میتواند با به کار بردن تواناییهایش مشکلات خود را حل کند.
ازدار است: مددکاری از جمله مشاغلی است که با اسرار و رازهای افراد سروکار دارد؛ پس مددکار باید مورد اعتماد مدد جو باشد.
مسئولیت پذیر است: یکی از وظایف مددکار اجتماعی این است که پذیرش مسئولیتهای فردی و اجتماعی را به مددجوی خود آموزش دهد تا او بداند که فقط برای خود زندگی نمیکند و برای مسئولیتهای اجتماعی خویش و انتظارات دیگران نیز باید ارزش قائل شود. این موضوع مستلزم آن است که در وهله اول، خود این افراد مسئولیت پذیر باشند.
روحیهای قوی دارد: مواجهه با مشکلات بسیار بزرگ افراد، هضم آنها و ارائه راهکار برای حل این مشکلات به روحیهای قوی احتیاج دارد.
روابط عمومی بالایی دارد: در شرو ع لازم است مددکار با مددجو ارتباط برقرار کند. پس باید بتواند با روابط عمومی بالای خود و سخنوری این زمینه را آماده سازد.
صبور است: مددکار اجتماعی شنوندۀ مشکلات افراد و شاهد مقاومت آنها در برابر واقعیت هاست. او با اقشار مختلف مردم که آداب و عادت های متفاوتی دارند، روبه روست و باید در برخورد با آنها حوصله به خرج دهد.
رشته مددکاری از جمله رشتههایی است که داوطلبان هر سه گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی میتوانند آن را انتخاب کنند. دانشجویان این رشته باید در دوران تحصیل ۲۴ واحد کارورزی و پس از فارغ التحصیلی در صورت تمایل دو سال طرح بگذرانند. آنها واحدهای عملی این رشته را به صورت کارورزی در مراکز مختلفی نظیر پرورشگاهها،زندانها، کانونهای اصلاح و تربیت، مؤسسات بهداشتی، بیمارستانهای روانی و مراکز ترک اعتیاد، و کارخانهها میگذرانند. مددکار اجتماعی میتواند تحصیلاتش را تا مقطع دکترا ادامه دهد.
شما در صورت داشتن سرمایه و امکانات مالی و با دریافت مجوز از سازمان بهزیستی، میتوانید کلینیک مددکاری تاسیس کنید. هرچه بیشتر در این زمینه کار کنید و نتایج پروژههای قبلی شما موفقیت آمیزتر باشد، سریع تر پیشرفت خواهید کرد. در واقع، با بالا رفتن تجربه و معلومات شغلی، بیشتر شناخته میشوید و مراجعان بیشتری خواهید داشت.
محیط کار مددکار اجتماعی سرشار از صمیمیت، فداکاری و همکاری متقابل برای کمک به رفع مشکلات است. محل احتمالی استخدام موسساتی نظیر پرورشگاه ها، سازمان بیمه اجتماعی، مراکز بهداشتی، انجمن های خیریه دولتی، وزارت خانههایی مانند آموزش و پرورش و بهداشت و درمان، و نیز سازمان بهزیستی است. در واقع، مددکار اجتماعی در هرجا که اداره رفاه یا امور اجتماعی هست، میتواند حضور داشته باشد و مسئولیتی را بر عهده بگیرد.
تعامل شغلی مددکارها بیشتر با روان شناسان، روان پزشکان، مشاوران و وکلاست.
هر آنچه با آسیبهای اجتماعی ارتباط دار.، در حیطه وظایف مددکار اجتماعی است؟ برای مثال کودکان خیابانی، دختران فراری، معتادان و ….
بهطور کلی، وظایف مددکار عبارت است از:
برگزاری جلسات درمانی فردی و گروهی برای کمک به افراد و حل کردن مشکلات آنها
حمایت از خانوادههای بی سرپرست ( شامل شناسایی کامل از طریق مصاحبه، تشخیص مشکلات و جلب نظر آنان برای اجرای برنامه حمایتی)
مشارکت با مددجو در حل مشکلاتش؛ تا جایی که او به بالاترین سطح خود اتکایی برسد.
ایجاد رابطه صحیح و حسن تفاهم با کارکنان آموزشی و اداری آموزشگاهها، رسیدگی به وضع دانش آموزان و کودکان ناسازگار، تماس دائم با اولیای مدارس و اولیای دانش آموزان برای کمک در حل مشکلات در حوزه آموزش پرورش
همکاری با گروه پزشکی در واحدهای درمانی برای کمک به بیمار شامل مراحل پذیرش، درمان و ترخیص از طریق مساعدت در امور اجتماعی، اقتصادی، عاطفی، و بهداشتی
شناساندن قوانین بیمههای اجتماعی به بیمه شدگان و ارزیابی مسائل آنان.
گذراندن واحدهای عملی این رشته باعث میشود افراد با تجربه خوبی وارد بازار کار شوند. در این شغل شما مهارتهای زندگی را میآموزید و این قضیه به زندگی شخصیتان نیز کمک میکند. برای مثال، یاد میگیرید که چطور در مواقع حساس زندگی به سرعت و قاطعانه تصمیم گیری کنید. از طرفی، در این شغل با انسانهایی در ارتباط هستید که برای حل مشکلات خود به کمک نیازدارند. کمک کردن به دیگران باعث ایجاد حس رضایت شخصی در شما خواهد شد.
باید بدانید که رشته مددکاری مشکلاتی دارد که از جمله آنها، گمنام بودن این رشته در جامعه و حتی در بین جوانان است. ضمنا با گذشت زمان این شغل باعث فرسودگی روحی افراد میشود. از طرف دیگر، با وجود صرف زمان و انرژی زیادی که لازمه این کار است، درآمد چندانی نخواهید داشت. بنابراین، تنها افرادی که به معنای واقعی کلمه به انسانها عشق میورزند و خواستار کمک به آنان هستند، باید وارد این شغل شوند.
مددکاری با مشکلاتی سروکار دارد که افراد را از ادامه زندگی عادی باز میدارند. پس، اگر مددکار از علم و دانش کافی در این زمینه برخوردار نباشد، ممکن است نه تنها به حال مددجویان مفید واقع نشود بلکه مسائل و مشکلات آنان را چندین برابر کند. مدد کاری شغل بسیار با ارزشی است؛ چون هدف آن خدمت به انسانهایی است که به دلایلی نتوانستهاند حقوقشان را در جامعه دریافت کنند. پس برای این خدمت اجتماعی بزرگ، افراد باید علم کافی داشته باشند.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به سازمان بهزیستی یا کلینیکهای مددکاری اجتماعی مراجعه کنید. مراجعه به دانشگاههایی که این رشته در آنها تدریس میشود و گفت وگو با استادان و دانشجویان این رشته را نیز به شما پیشنهاد میکنیم.
منبع: فرهنگنامه مشاغل