به هدایت اصولی ساخت و سازهای شهری(با در نظرگرفتن تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فیزیکی یک شهر) شغل مهندسی شهرسازی میگویند.
«مهندس شهرسازی» کسی است که با مطالعه و بررسی عوامل حاکم و تاثیرگذار بر نظام ساختاری یک شهر، برنامهای جامع و قابل قبول برای حال و آیندۀ آن ارائه میدهد.
خلاق و نوآور است: گرچه داشتن خلاقیت ویژگی بسیاری از شغلهاست، مهندس شهرسازی میبایست از این ویژگی بهره بیشتری داشته باشد؛ زیرا باید هنر و معماری و صنعت را با هم درآمیزد.
دید هندسی و ادراک فضایی دارد: مهندسی شهرسازی باید قادر به ارائه طرحهایش در فضایی دو بعدی و سه بعدی باشد. پس لازم است ترسیم ذهنی او از طرحهای ارائه شده قوی باشد.
قدرت تحلیل بالایی دارد: این افراد باید قادر به تحلیلهای چند وجهی باشند، مسائل گوناگون را درنظر بگیرند ، تصمیم بگیرند، عمل کنند و حتی به تحلیل کارخود بپردازند.
توانایی کاو گروهی را دارد: کار شهرسازی یک کار گروهی است و به هیچ وجه نمیتوان به طور فردی به آن پرداخت. بنابراین، توانایی کار گروهی و برقراری ارتباط با گروههای مختلف شغلی از ویژگیهای مهندس شهرسازی است.
حداقل مدرک لازم برای فعالیت در این شغل، کارشناسی است اما افراد میتوانند این رشته را تا مقطع دکترا در ایران و دیگر کشورها ادامه دهند (امکان دریافت بورسیه برای این رشته از طرف سازمانهای گوناگون وجود دارد). علاقهمندان به این شغل باید در ریاضیات و خصوصا آمار، طراحی و درک مفاهیم هنری مانند روانشناسی رنگها قوی باشند. در عین حال، به مفاهیم تکنیکی و اصول فنی کار مثل نقشهبرداری، رسم فنی، پرسپکتیو، هندسه فضایی، مدل سازی و مسائل انسانی و اجتماعی بپردازند و بدانند که در حین تحصیل باید پروژههای تحقیقاتی و عملی بسیاری را انجام دهند. رشته شهرسازی به مطالعه زیاد کارهای فیزیکی گسترده و برداشتهای میدانی بسیار نیاز دارد. به همین دلیل، باید وقت زیادی به آن اختصاص داد. لازم است بدانید که توانایی در طراحی برای این رشته آن قدر مهم است که در آزمون کارشناسی ارشد آن، امتحان طراحی گرفته میشود.
تسلط به زبان انگلیسی و آشنایی با کامپیوتر و برنامهها و نرم افزارهای مرتبط در پیشرفت شغلی افراد تاثیر دارد. هرچه تجربه و تحصیلات شما در این شغل بیشتر شود، با اعتماد به نفس بیشتری به کار خود ادامه میدهید و سریعتر پیشرفت میکنید.
شاخه تحصیلی، محل فعالیت و حوزۀ کاری، فضای شغلی شما را تغییر میدهد. شهرسازی در عین تخصصی بودن، دارای خصلت میان رشتهای است و با زمینههای گوناگون در سطوح روستایی، شهری و منطقهای و سطح فنی و انسانی و محیطی از دیگر سو ارتباط دارد. مهندسان شهرسازی علاوه بر مهندسان معماری، عمران و … با جامعه شناسان، انسان شناسان، شاغلان در محیط زیست و جغرافیای طبیعی در ارتباطاند. همانطور که گفته شد، این کار یک کار گروهی است و ممکن است در یک پروژۀ کاری، گروههای شغلی زیادی با مهندسان شهرسازی در تعامل باشند. موسساتی که در ایران مهندسان شهرسازی را جذب میکنند، عبارت اند از: بخش دولتی شامل سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور، شهرداریها، وزارت کشور، استانداریها و سایر ارگانهای وابسته به وزارت کشور، وزارت مسکن و شهرسازی و … ؟ بخش خصوصی شامل شرکتهای مهندسین مشاور شهرسازی، معماری و برنامهریزی منطقهای.
تهیه نقشه و طرحهای شهری و منطقهای
تایید نقشههایی که برای ساخت و سازها به سازمانها ارائه میشوند
برنامه ریزی و طراحی شهرکهای گوناگون (مسکونی، صنعتی، تجاری)
دادن مشاوره در امور شهری و منطقهای به مدیران و مسئولان رده بالا
ارائه طرح بر اساس مصالح ساختمانی موجود، خوی مردم و شرایط اقلیمی
نظارت بر اجرای پروژههای ساختمانی و شهرسازی
انجام دادن پروژههای محوطه سازی، تفکیک زمین، طراحی محله و …
برنامه ریزی و طراحی شهرهای بحدید
مکان یابی عناصر و کاربریهای گوناگون شهری.
مهندسی شهرسازی ترکیبی از ریاضیات، هنر و علوم محیطی است و این تنوع باعث میشود که این رشته خشک و صرفا مهندسی نباشد. همچنین این شغل باعث رشد خلاقیت، نوآوری و مهارت فردی و گروهی میشود و در زندگی اجتماعی افراد هم قابل استفاده است.
از محدودیتهای این شغل میتوان به این موضوع اشاره کرد که بسیاری از مهندسان معماری و عمران در ایران کار مهندسان شهرسازی را انجام می دهند؛ چرا که کار مهندس شهرسازی در ایران مطابق با الگوهای جهانی پیش نمیرود. دخالت در این کار از طرف سایر مهندسان و نهادهای مربوطه زیاد است و این موضوع باعث دلسرد شدن بسیاری از مهندسان شهرسازی میشود؛ زیرا نمیتوانند از تمام توانایی و تخصص خود در کار استفاده کنند.
در پجاه سال گذشته تعداد شهرهای ایران سه برابر شده است و پیشبینی میشود که در سال ۱۴۰۰ شمسی این تعداد دو برابر شود. از این رو، موضوع هدایت توسعه شهری اهمیت بیشتری پیدا کرده و به نیروهایی در این زمینه احیاج زیادی است. از نظر اجتماعی _فرهنگی، سیاسی و بهداشتی شهرسازی باعث رفاه و آسایش بیشتر انسانها میشود. کارشناسان شهرسازی میتوانند در ساماندهی و بهبود فضاهای زیستی و محیطهای زندگی نقش موثری داشته باشند و با ارائه طرحهای مختلف، در مدیریت طرحها و برنامههای مربوط به این فضاها مشارکت کنند. این کارشناسان به نسبت آموختههای خود میتوانند به تهیه و برنامهریزی طرحهایی در سطوح شهری و روستایی بپردازند.
با مطالعه بروشورها و ماهنامههای شهرسازی و گفت وگو با استادان و دانشجویان این رشته میتوان به اطلاعات بیشتری دست یافت.
منبع: فرهنگنامه مشاغل