به جمعآوری اطلاعات فیزیکی و هندسی از سطح (به عمق) زمین و یافتن نوعی مدل یا ارتباط ریاضی بین این اطلاعات با استفاده از علم احتمال، نقشه برداری میگویند. شغل نقشه برداری بیشتر در شرایط جغرافیایی خاص انجام میشود.
نقشه بردار کسی است که در پروژه های مختلف عمرانی، ساختمانی، راهسازی، پلسازی، سازهها و بناهای آبی، جمعآوری و دفع فاضلاب و … مسئولیت جمع آوری اطلاعات، طراحی، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا را بر عهده دارد.
قدرت تجزیه و تحلیل بالایی دارد: نقشهبردار با دادههای عددی طرف است. پس قدرت تجزیه و تحلیل از ویژگیهای او محسوب می شود.
دقیق و ریزبین است: باتوجه به آنچه در بالا گفته شد، دقت و ریزبینی در درج دادهها و محاسبات آنها بسیار اهمیت دارد. مسئولیت پذیر است: نقشه بردارها افرادی بامسئولیت هستند و میدانند که کوچکترین اشتباه در کار باعث دوبارهکاری و ضرر و زیان بسیار میشود.
صبور است: به دلیل انجام دادن کارهای محاسباتی، دفتری و آزمایشگاهی که گاهی زمان زیادی میطلبند نقشه بردارها باید صبور باشند.
روابط اجتماعی خوبی دارد: کارهای عمرانی گروهی است و متخصص عمران در محیط کار خود با اقشار مختلف جامعه سروکار دارد. پس باید با همه آنها ارتباط خوبی برقرار کند.
منعطف است: کار در خارج از شهر، بیابانها و نقاط دورافتاده بخشی از وظایف نقشه بردارها محسوب میشود. بنابراین، آنها باید توانایی روحی و جسمی حضور در این مناطق را داشته باشند.
آمادگی کار در کارگاههای داخل و خارج شهر را دارد: چون بسیاری از کارها و طرحهای عمرانی در خارج از محیطهای شهری انجام میگیرند و فعالیت نسبتا زیادی را میطلبند، داوطلب این رشته باید به کارهای عمرانی علاقهمند بوده و توانایی کار در محیط های پرجمعیت را داشته باشد.
این رشته در هنرستانها نیز آموزش داده میشود. اما اگر دانشآموز رشته ریاضی باشید، می توانید در کنکور سراسری رشته مهندسی عمران (گرایش نقشهبرداری) را در دورههای کاردانی و کارشناسی انتخاب کنید.
یادتان نرود که در هر دو حال باید در درس ریاضی پایهای قوی داشته باشید. ضمن آنکه در دوران تحصیل هم لازم است به دنبال پژوهش، تحقیق و یاد گرفتن باشید: چون شرکتهای عمرانی خصوصی و دولتی به دنبال نیروهای کارآمدند نه شاگردان اول دانشگاهها.
برای ارتقا در این شغل میتوانید تا سطح کارشناسی ارشد و دکترا و در گرایشهای سیستم اطلاعات مکانی GIS، سنجش از دور RS، ژئودزی، فتوگرامتری و … ادامه تحصیل دهید یا با شرکت در دورههای مختلف نقشهبرداری در داخل و خارج کشور، معلوماتتان را به روز نگه دارید.
خود اشتغالی در این شغل با تاسیس شرکت نقشه برداری و خرید تجهیزات لازم آن امکان پذیر است. در این صورت شما با سازمانها و ارگانهای مختلف به عنوان پیمان کار همکاری خواهید کرد.
فضای این شغل مردانه و فنی است و این کار بیشتر در فضای باز انجام میشود. اغلب به یک اتاق محدود نمیشود و احتمال رفت و آمد و حتی اقامت در بیابان، صحرا و … بسیار زیاد است.
رشته مهندسی عمران دارای دو بعد اجرایی، و نظری و آزمایشگاهی است. در این میان، عدهای از مهندسان جذب کارهای اجرایی میشوند که در این صورت باید آمادگی کار در کارگاههای داخل و خارج شهر را داشته باشد. عدهای نیز جذب بعد نظری و آزمایشگاهی مهندسی میشوند که آنها نیز باید آمادگی کارهای محاسباتی، دفتری و آزمایشگاهی را داشته باشند. نقشه بردار در شغل خود با کارگران، تکنیسینها و مهندسان رشتههای دیگر سروکار دارد.
وزارت خانههای مسکن و شهرسازی، راه و ترابری، جهاد کشاورزی و نیرو به صورت گستردهتر و سایر وزارت خانهها، ادارهها، سازمانها، مراکز دولتی و خصوصی نظیر وزارت خانههای آموزش و پرورش، فرهنگ و آموزش عالی، بانک ها و … به صورت مسقیم برای کارهای عمرانی خود مثل طرح و محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا، به مهندسان عمران نیاز دارند. علاوه براین، شرکتهای مختلف مهندسان مشاور که در کشور به صورت گسترده وظیفه طراحی، محاسبه و نظارت بر اجرای پروژههای ساختمانی را بر عهده دارند و نیز شرکتهای ساختمانی و راهسازی دولتی و خصوصی که در اجرای این طرحها فعالیت میکنند، به نیروی کار تعداد زیادی از دانش آموختگان این رشته نیازمندند.
دانشآموختگان رشته نقشه برداری پر از پایان تحصیلات خود میتواند مسئولیتهای متفاوتی نظر طراحی، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرای طرح های مختلف عمرانی را به عهده بگیرند.
آمادهسازی و نقشه برداری فضای اولیه (خام) وضع موجود یک پروژه (قبل از ورود همه کارکان)
انجام دادن محاسبات اولیه پروژه (با توجه به مشاهدات و اندازهگیریهای انجام شده) و ارائه اطلاعات لازم به مهندسان عمران (ساختمان ، راهسازی و…)
نظارت بر روند صحیح اجرای پروژه و هدایت آن: پس از انتخاب طرح مناسب و انجام دادن محاسبات لازم، نقشهبردار شروع به پیاده کردن هر نوع سازه در محل مورد نظر میکند.
استقرار در محل نقشهبرداری و بررسی خطاهای احتمالی: برای مال، در یک پروژه عمرانی عظیم مانند ساختن سد یا برجهای بلنند، نقشهبردار پس از اتمام پروژه و خروج همه دستاندرکاران آن در محل میماند برای مدت معلوم ولی احتمالا طولانی تا جابه جایی یا نشست سازه را کنترل کند.
انجام دادن بسیاری از کارهای نقشهبرداری که برای کارهای ساختمانی مختلف نظر راهسازی و سدسازی مورد نیاز است.
فعالیت در زمیه کارهای ثبتی (تعیین حدود) انتقال نیرو، کارهای نفت و پتروشیمی، و حتی کارهای صنعتی
مدیریت فنی گروههای اجرایی و عملیاتی نقشهبرداری
تهیه نقشههای مسطحاتی و ارتفاعی در مقیاسهای مختلف
استفاده از نرم افزارهای رشته مربوطه
تعیین مساحت قطعه زمینها و آنها با شکلهای مختلف
کنترل حسن اجرای پروژه های نقشهبرداری
آماده سازی اطلاعات برای محیط GIS
بورس سیستمهای کاربرد محلی GIS
استفاده از سیستمهای تعیین موقعیت ماهوارهای
محاسبه و تعدیل شبکههای مختلف نقشهبرداری و ژئودزی
استفاده از سیستمهای جدید تهیه نقشه به روش فتوگرامتری با استفاده از عکسهای هوایی یا تصاویر ماهوارهای
تعیین موقعیت دقیق سه بعدی نقاط در صنایع مختلف.
دامنه فعالیت این شغل بسیار گسترده است. بنابراین، بازار کار خوبی دارد و شاغلان آن درآمد مناسبی کسب میکنند.
افرادی که در این شغل فعالیت دارند، گاهی باید دوری از خانواده و شرایط آب و هوایی بد را تحمل کنند. همچنین، اشتباهات کوچک آنها در کار باعث ضررهای اقتصادی بسیار میشود.
اکنون به جایی رسیدهایم که انجام دادن هر نوع فعالیت در زمینههای عمرانی، اقتصادی، کشاورزی و نظامی از قبیل احداث سدها، کانال ها، راهها، نیروگاههای برق و عملیات نظامی از علم نقشه برداری بینیاز نیست. امروز علم نقشه برداری به سرعت در حال گسترش است و در حقیقت، بدون توجه به آن زیانهای ناشی از سرمایه گذاریهای عظیم در این زمینه و عدم تحقق اهداف مورد نظر را باید تحمل کرد. می توان گفت اگر نقشه بردار نباشد در هر پروژهای احتمال خروج پروژه از مسیر درست بسیار زیاد است و پروژه دچار ضررهای سنگین مالی میشود.
با مراجعه به هنرستانها، دانشگاهها، شهرداریها و سازمان نقشهبرداری میتوانید اطلاعات لازم در مورد این رشته را به دست آورید.
منبع: فرهنگنامه مشاغل