به بررسی و مطالعه علمی زندگی گروهی انسانها، برای پیشبینی و کنترل رفتار جوامع «پژوهشگری علوم اجتماعی» میگویند. شغل پژوهشگری علوم اجتماعی
«پژوهشگر علوم اجتماعی» کسی است که به کمک شیوه های علمی به اصلاحات اجتماعی کمک میکند و راهکارهایی برای عبور از بحران های اجتماعی ارائه میدهد.
مسئولیت پذیر و با وجدان است: ترجیح منفعت جامعه به منفعت خود اولین اصل کاری این افراد است. پژوهشگر علوم اجتماعی فردی مسئولیت پذیر و باوجدان است که مشکلات افراد جامعه را شناسایی و بازگو می کند.
دقیق است: تشخیص دادن تغییرات(حتی جزئی) در سطح جامعه و افراد جامعه برای فرضیه سازی و تشخیص آسیبهای اجتماعی بسیار مهم است. پژوهشگران این رشته با دقت به نتیجهگیری درستی از فرضیات می رسند.
صبور کنجکاو است: پژوهشگر علوم اجتماعی به مردم و مسائل جامعه علاقهمند است. او در عین برخورداری از ویژگی کنجکاوی برای کندوکاو در این مسائل، باید صبور باشد، با آرامش بیندیشد و نتیجهگیری کند تا تصمیماتی که بر اساس تحقیقات پژوهشگران دیگر میگیرد، نتیجه مطلوب داشته باشند.
روابط اجتماعی قوی دارد: برای تحقیق و بررسی یک جامعه باید بتوان با افراد آن ارتباط برقرار کرد و از فرهنگ ها و آسیبهای اجتماعی آنها مطلع شد. به همین دلیل کسانی که وارد این رشته میشوند، بایستی روابط اجتماعی خوبی داشته باشند. توانایی کار گروهی دارد. پژوهشهای اجتماعی همواره به صورت گروهی انجام میشود؟ بنابراین لازم است این توانایی در پژوهشگر تقویت شود تا از ایدهها و نظرات دیگران برای ارتقاء پژوهشهای خود استفاده کند و کاری جامع و کامل ارائه دهد.
در مقطع کارشناسی هشت گرایش برای رشته علوم اجتماعی وجودارد: مطالعات امنیتی، برنامهریزی اجتماعی، پژوهشگری علوم اجتماعی، تعاون و رفاه اجتماعی، خدمات اجتماعی، مردم شناسی، مددکاری اجتماعی، و برنامهریزی اجتماعی تعاون و رفاه . اگر به این رشته علاقهمندید، در آغاز کار بایستی مدرک کارشناسیتان را در رشته علوم اجتماعی و گرایش پژوهی علوم اجتماعی دریافت کرده باشید. برای ادامه تحصیل می توانید همین گرایش یا رشته جامعه شناسی را انتخاب کنید (علاقه مندان به نظریات جامعه شناسی معمولا در رشته جامعه شناسی و علاقه مندان به پژوهش و تحقیقات میدانی در رشته پژوهش علوم اجتماعی ادامه تحصیل می دهند). امکان ادامه تحصیل شما در رشته جامعه شناسی تا مقطع دکترا وجود دارد.
در صورت داشتن تجربه و تحصیلات بالاتر، تسلط به نرم افزار spss و مباحث و روش های تحقیقاتی میتوانید در این رشته پیشرفت کنید. هرچه پژوهشگران فعالیتهای تجربی(مقاله، کتاب، تحقیق، ترجمه و تالیف) بیشتری داشته باشند، به موقعیت کاری بهتری دست خواهند یافت.
پژوهشگر علوم اجتماعی میتواند پس از فراغت از تحصیل در سازمانها و وزارت خانههایی چون فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، کشور، خارجه و نیرو در بخشهای مربوطه مشغول به کار شود یا در مراکز خصوصی که به تحقیق و پژوهش در زمینه جامعه می پردازند، فعالیت کند. او همچنین میتواند گروه پژوهشی تشکیل دهد و با شهرداریها، بانکها، مخابرات، آموزش و پرورش و … به صورت قراردادی کار کند و تحقیقات و پژوهثی های آنها را انجام دهد.
محیط کاری پژوهشگران شرایط خاصی ندارد. تنها نکته مهم این است که باید ساکت و آرام باشد تا آنها بتوانند نتایج را از تحقیقات میدانی و دادههایی که از سطح جامعه جمع آوری شدهاند، به درستی استخراج کنند. این شغل با تمام مشاغلی که به نحوی با مسائل اجتماعی و مطالعات در این حوزه مرتبط اند، سروکار دارد. برای مثال، با بخشهای تحقیقاتی سازمان ها، استادان دانشگاه، پرسشگرانی که از طریق پرسشنامه ها اطلاعاتی را از سطح جامعه جمع میکنند، مردم شناسان، انسان شناسان و بسیاری دیگر از گروهها.
تشخیص معضلات اجتماعی و انتخاب موضوع پژوهشی
بررسی مطالعاتی که در گذشته در زمینه موضوع انتخابی انجام شده است و در نظر گرفتن کیفیت و نواقص کارهای پیشین
تهیۀ گزارشها و تحلیل جرائم و آسیبهای اجتماعی
ترجمه مقاله ها و تحقیقاتی که در کشورهای دیگر انجام گرفته اند و در نظر گرفتن نتایج این تحقیقات
بررسی مسائل جامعه خود به منظور یافتن راه حلهای اصولی برای مشکلات آن
پژوهشگر علوم اجتماعی باید بتواند بدون در نظر گرفتن نظرات شخصی خود و به دور از جهت گیری، بر اساس باورهای خویش، موضوعات اجتماعی را بررسی کند و نتایج حاصل را صادقانه به سازمان های ذیربط انتقال دهد.
پژوهشگران برای انجام دادن کارهای تحقیقاتی همواره باید علم و دانش خود را به روز نگه دارند و به طور دائم مطالعه داشته
باشند. بنابراین، پژوهشگری شغلی خستهکننده نیست و به دلیل ارتباطات گسترده، بسیار متنوع و جذاب است.
بسیاری از پژوهشگران پس از فراغت از تحصیل با مشکل کمبود کار مواجه میشوند. نبود امکانات مالی، عدم حمایت سازمان های مربوطه از تحقیقات و بیتوجهی به کارشناسان متبحر در تصمیم گیریهای اجتماعی این افراد را دلسرد میکند. از طرفی از آنجا که نظریات جامعه شناسی وابسته به زمان و مکان است (به این معنا که یک نظریه ممکن است در کشوری صادق باشد و در کشور دیگری ضد آن حاکم باشد و حتی با گذشت زمان تغییر کند) و نظریات جامعه شناسی به نظریهپردازان
کشورهای دیگر تعلق دارد ، نقش نظریه پردازان ایرانی بسیار کمرنگ است و این موضوع بر نتایج تحقیق تاثیر می گذارد.
هر سال بیش از ٨٠ میلیون نفر به جمعیت جهان افزوده میشود. از این رو، ما در سالهای آینده با معضلات اجتماعی بسیاری در شهرها و روستاها روبه رو خواهیم شد. به زبان دیگر، تقاضای اجتماعی برای آموزش، بهداشت، اشتغال، ممکن و در مجموع رفاه اجتماعی بیشتر می شود و در نتیجه وجود متخصصانی که با پژوهش، مطالعه و برنامه ریزی راههای رسیدن به رفاه اجتماعی را بیابند، بسیار ضروری است. در حال حاضر، پژوهشهای اجتماعی رواج و گسترش پیدا کردهاند و نه تنها بخشهای دولتی موظف به انجام دادن تحقیقات اجتماعی هستند بلکه بخشهای خصوصی هم به آن روی آور دهاند. در بسیاری از کشورهای دنیا جامعه شناسان تمام اقداماتی را که در سطح جامعه صورت میگیرد، از قبل بررسی و نتایج کارها را پیش بینی میکنند و راهکارهایی برای حل تمامی مسائل و مشکلات در نظر میگیرند و پیشنهاد میکنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مجله های جامعه شناسی یا کتاب هایی را که در آن ها مسائل جامعه شناسی به زبان ساده بیان شده است، مطالعه کنید. گفت وگر با استادان و دانشجویان این رشته را هم به شما توصیه میکنیم.
منبع: فرهنگنامه مشاغل