به توانمندی تولید مواد، ابزار و سیستمهای جدید در اندازههای اتمی و مولکولی و در دست گرفتن کنترل آنها و استفاده از ویژگیهایشان «کارشناسی نانوفناوری» میگویند. شغل کارشناسی نانوفناوری در ایران به جایگاه خوبی رسیده است.
کارشناس نانوفناوری طراحی و ساخت قطعههایی را به صورت اتم به اتم و بر اساس الگوهای از قبل طراحی شده انجام میدهد.
توانایی ساماندهی محیط کار خود و منظم کردن آن را دارد: به دلیل حساسیت ابزار و تجهیزات مو رد استفاده در محیط های آزمایشگاهی، تمیز و منظم نگهداشتن آنها از وظایف کارشناسان است و نیروهای خدماتی از انجام دادن آن ناتواناند. کارشناس فناوری باید به طور کلی منظم و مرتب باشد.
پشتکار، صبر و حوصله دارد: با توجه به ناشناخته بودن این حرفه، لازم است کارشناسان تا رسیدن به هدف از تلاش دست برندارند و با صبر و حومله پیش بروند.
توانایی انجام دادن کار گروهی را دارد: نانوفناوری در زمینههای مختلفی کاربرد دارد. پس به کار گروهی نیاز دارد و هر یک از اعضای گروه باید در تخصص خود به دیگر اعضا کمک کند.
نانو فناوری دانش میان رشتهای است و به رشتههایی چون پزشکی، داروسازی و طراحی دارو، دام پزشکی، زیست شناسی، فیزیک، شیمی، مهندسی مواد و حتی مهندسی مکانیک، مهندسی برق و مهندسی عمران کمک میکند. گرایش های متنوعی با محوریت فناوری نانو در این رشتهها وجود دارند. علاقهمندان پس از دریافت مدرک کارشناسی در یکی از رشته های گفته شده، میتوانند در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری رشتههای نانو فیزیک، نانو شیمی، نانو پلیمر، ساختارهای نانو لیفی، نانو مواد را انتخاب کنند (خوب است بدانید در سالهای اخیر رشته نانوفناوری هم تاسیس شده است).
ماهیت میان رشتهای این حرفه سبب شکلگیری گرایشهای متنوعی با محوریت فناوری نانو در رشتههای مختلف شده است. این گرایشها در مقطر کارشناسی ارشد و دکترا برای رشتههای مختلف با عناوینی مانند نانوفیزیک، نانوشیمی، نانوپلیمر، ساختارهای نانولینی، نانومواد وجود دارند. در سال های اخیر رشته اختصاصی نانوفناوری نیز ایجاد شده است. علاقهمندان به تحصیل در هر یک از این گرایشها میتوانند وارد این حرفه شوند. اگرچه در مواردی، تفاوت عنوان ها و ضرایب دروس ارائه شده در دانشگاههای مختلف افراد را بر آن میدارد که با توجه به علاقه و آینده کاریای که برای خود در نظر گرفتهاند، اقدام به انتخاب گرایش و دانشگاه کنند.
در این رشته پله به پله ترقی خواهید کرد. چرا که لازم است در مسئولیتهای پایینتر دانش و تجربه بیندوزید و سر در مسئولیت های بالاتر از آنها استفاده کنید. تسلط به زبان انگلیسی، داشتن مهارتهای رایانهای و روابط عمومی بالا باعث ترقی سریع تر شما خواهد شد. دانش آموختگان علاقهمند میتوانند اقدام به تاسیس شرکتهایی در این حوزهها کنند که در این صورت تسهیلات ویژهای نیز دریافت خواهند کرد.
کار در محیطهای آزمایشگاهی و کارگاهی صورت میگیرد و تعامل افراد نیز با توجه به گرایش آنها مشخص میشود. نانوفناوری در زمینههای گوناگون مثل کشاورزی، فناوریهای زیستی، تصفیه آب، انرژی، پزشکی و داروسازی، صنایع هوا فضا، صنایع نظامی، نساجی و پوشاک، خودروسازی و حمل و نقل، مصالح پیشرفته ساخت و ساز و مواد شیمیایی، پتروشیمی و پلیمر کاربرد دارد. بنابراین، از کارشناسان این رشته در تمامی صنایع و کارخانهها و شرکتهای مربوطه استفاده میشود.
کارشناسان نانوفناوری بنابر حوزه کاری و پست خود وظایف و مسئولیت های متفاوتی دارند اما به طور کلی وظایف آنها عبارت است از:
ارائه طرح
انجام دادن آزمایشهای لازم
تهیه گزارش
بررسی نتایج آزمایشها
فراهم آوردن شرایط و امکانات برای رساندن طرح به مرحله تولید انبوه وپشتیبانی از محصول ارائه شده.
این حرفه ماهیتی پویا دارد و یکنواختی و روزمرگی در آن بی معناست.
پیگیری تمامی مراحل کار، از پژوهش تا تولید، برعهده خود کارشناسان است و در نهایت شرکتها تنها به تولید یک یا چند محصول می پردازند. نبود منابع مالی و زمان زیاد لازم برای بازگشت سرمایه، در صورت راه اندازی شرکت خصوصی، از دیگر محدودیتهای این حرفه است. این روزها تجاری سازی فناوریهای پیشرفته در قالب یک محصول یا فراورده، فرایندی پیچیده با خطرپذیری بالا و چالش های بسیار است و این موضوع، باعث طولانی شدن زمان رسیدن فناوری به بازار و کاهش میزان موفقیت آن میشود. البته اخیرا با توجه به این مشکل شرکتهایی برای ارائه خدمات تاسیس شدهاند که طرحها و فناوریها را به سطحی از تکامل و بلوغ می رسانند که آمادگی بیشتری برای ورود به بازار پیدا کند.
این روزها دولتها و سازمانهای مختلف می کوشند تاثیرات احتمالی و بلند مدت نانوفناوری بر محیط فعالیت یا کشور خود را بشناسند و بنابراین، سیاستها و برنامههای پیچیدهای برای آن در نظر گرفتهاند. بشر در آستانه دستیابی به تواناییهایی برای تغییر محیط پیرامون خویش قرار گرفته است و جهان و جامعهای که در آینده نه چندان دور به مدد فناوریهای جدید پدیدار میشود، تفاوتی بنیادی با جهان آدمی در گذشته خواهد داشت. در این دوران، فناوریهای نسل قدیم به منظور بهبود وضع و حل مشکلات عدیده بهبود خواهند یافت و بشر قادر خواهد بود به پیشرفتهای فناورانه چشمگیری دست پیدا کند.
البته بعضی از این دگرگونیها مربوط به زمینهای خاصی از فناوری نیت بلکه گستره وسیعی از فناوری را در برمی گیرد. صاحب نظران بر این باورند که نانوفناوری چنین دگرگونیهایی را رقم خواهد زد و با نگاهی مجدد به وسایل، سیستمها و موادی که تا کنون ساخته شده اند، سعی در برطرف کردن عیوب آنها را دارد.
وبگاهwww.nano.irتواند اطلاعات خوبی درباره آموزش، اشتغال و شرایط این حرفه در ایران در اختیار شما بگذارد.
منبع: فرهنگنامه مشاغل