به مجموعه فعالیتهایی که در کتابخانههای عمومی صورت میگیرد تا کتابها، نشریات و منابع صوتی و تصویری بهطور منظم و صحیح در جای خود قرار داده شوند و به شکلی مناسب و سریع به دست مراجعهکنندگان برسند،کتابداری میگویند. به عبارت دیگر، شغل کتابداری مسیر ارتباط بین عنصر کتاب ( در معنای گسترده آن) و مصرفکننده آن را هموار میکند.
کتابدار کسی است که مدیریت، سازماندهی، فهرستنویسی، ردهبندی، دانش شناسی و اشاعه اطلاعات را آموخته است و در فرایند ارتباط بین کتاب و مصرف کننده، آنها را به کار میگیرد.
صبور و خوشروست: کتابدار باید صبور باشد و بتواند با مراجعه کنندگان با شکیبایی و خوش رویی و بدون تحمیل نظرات خود رفتار کند و آنان را به مطالعه و مراجعه بیشتر علاقهمند سازد.
دقیق است: کتابدار باید در تمای مراحل کاری خود دقیق باشد تا از اتلاف وقت و بینظمی جلوگیوی کند.
روابط عمومی بالایی دارد: ملایمت و برخورد انسانی، با دلگرمی مراجعه کرده و تمایل بیشتر او به استفاده از کتابخانه میشود. کتابدار باید با همه ارتباط دوستانه برقرار کند و به همه یاری برساند.
بسیار اهل مطالعه است: او برای موفقیت بیشتر باید اطلاعات عمومی و تخصصی خود را افزایش دهد. برای رسیدن به این هدف، لازم است روزانه دست کم چند ساعت از وقتش را به مطالعه کتاب و دیگر منابع اطلاعاتی اخصاص دهد. کتابدار باید تا حد امکان کتابهای کتابخانه خود را بخواند تا بداند به پرسشهای مراجعه کنندگاذ به درستی پاسخ دهد.
کتابدار می تواند با مدرک کاردانی به عنوان تکنیسین در مدارس سطح کشور یا کتابخانههای عمومی کار کند. امکان ادامه تحصیل در این رشته تا سطح دکترا در ایران وجود دارد.
ارتقای شغلی به مدرک تحصیلی، توانایی در کاربرد رایانه و همچنین تسلط بر زبانهای خارجی بستگی دارد. با توجه به گسترش روزافزون استفاده از سیستم های رایانهای، اینترنت، پست الکترونیک و …، داشتن مهارتهای رایانهای برای کتابداران ارزش محسوب می شود. (اگر میخواهید کتابدار موفقی باشید، باید همواره عطش دانستن و فهمیدن بیشتر داشته باشید، از همه علوم اطلاع نسبی داشته باشید و به دنبال آن باشید که مطالعات خود را گسترش دهید.
کتابداران بر اساس محیطی که در آن کار میکنند طبقه بندی میشوند. محیط کار آنها ممکن است کتابخانه عمومی، مدارس، دانشگاهها یا کتابخانههای تخصصی باشد.کتابخانه محیطی آرام است و کتابدار با ناشران، تولیدکنندگان و توزیع کنندگان منابع و مواد اطلاعاتی، صحافان، پژوهشگران، استادان دانشگاه، دانشجویان، دانش آموزان و عامه مردم ارتباط و تعامل دارد.
فهرست بندی مناسب منابع برای دسترسی آسان مراجعه کننده به کتابهای مورد نظر
صدور کارت عضویت، امانت دادن و بازپسگیری کتب امانت داده شده و اطلاع رسانی به مراجعان
شماره گذاری و ثبت کتب و مجلات جدید و تنظیم آنها در قفسه ها مطابق سیستم جاری کتابخانه
ثبت و شماره گذاری و رده بندی منابع فارسی و لاتین طی مراحل کاملاً تخصصی و وارد کردن اطلاعات مربوط به آنها در رایانه
ارزیابی نیازهای کتابخانه و آگاهی کامل از شتاب های تازه منتشر شده و خرید آنها.
کتابداران همواره با کتاب سر و کار دارند؛ پس اطلاعاتشان به روز است. خدمت رسانی به افرادی که علاقه مندند اطلاعات ودانش خود را افزایش دهند نیز مطلوبیت دیگر این شغل است.
با توجه به اینکه در این کار تحرک زیاد است، کتابداران اغلب از خستگی و فرسودگی تدریجی جسمی و روحی شکایت دارند. ضمن اینکه در کتابخانههای بزرگ گاهی در روزهای تعطیل نیز باید به مراجعان خدمت رسانی کنند.
با توجه به گسترش علوم و افزایش انتشارات در زمینههای مختلف، نیاز به ایجاد و گسترش کتابخانهها افزایش یافته است. در این میان، کتابداران در اداره کردن کتابخانهها تخصص دارند. با وجود آنها، نظم بیشتری بر کتابخانه حاکم میشود و مراجعان راحتتر و سریعتر به منابع دست پیدا میکنند.
بهترین راه، مراجعه مستقیم شما به کتابخانهها و گفت وگوی مستقیم با کتابداران است.
منبع: فرهنگنامه مشاغل