بهدانش و مهارت نگهداری، پرورش و افزایش تولیدات زنبورهای عسل جهت کمک به تأمین غذا و داروی مردم «زنبورداری» میگویند. شغل زنبورداری
زنبوردار کسی است که انوع زنبور عسل را بشناسد. نحوه فعالیت آنها را بداند. بتواند از عهده تشخیص ساختمان کندو برآید. بهکارگیری لوازم موردنیاز در زنبورداری، پرورش و نگهداری زنبورعسل، مبارزه با آفات وبیماریهای زنبور و برداشت عسل برآید.
به حشرات و طبیعت علاقهمند است: مهمترین ویژگی زنبورداران علاقه به طبیعت و حشرات است. آنها باید افرادی نترس باشند و از نیش زنبور نیز هراسی نداشته باشند؛ چرا که ممکن است در این حرفه گاهی دچار گزش شوند.
صبور و دقیق است: در برخورد با عوامل مختلف، مانند شیوع بیماریها، مدیریت لازم است. این مدیریت زمانی عملی میشودکه زنبوردارها صبر و حوصله کافی به خرجدهند و کارشان را بادقت پیگیری کنند.
پشتکار و اراده قوی دارد: باید بدانید درتمام خوداشتغالیها برای رسیدن به هدف، تلاش و پشتکار زیادی لازم است. دراین شغل هم لازم است در ماههایی ازسال زنبوردار باجدیت بیشتری کار کند تابه نتیجه مطلوب برسد.
اگر شما علاقهمند به این شغل باشید، بدون تحصیلات دانشگاهی نیز میتوانید به آن وارد شوید. البته در این صورت باید در کلاسها و دورههایی که سازمان جهاد کشاورزی استان شما برگزار میکند، شرکت کنید. همچنین لازم است دست کم دو سال تجربه کاری در کنار یک متخصص زنبورداری را داشته باشید تا با فنون این حرفه آشنا شوید و بتوانید این شغل را ادامه دهید. خوب است بدانید در گذشته رشتهای با عنوان پرورش زنبور عسل وجود داشته است که علاقهمندان میتوانستند در آن تحصیلات دانشگاهی داشته باشند. برای ورود به این شغل به سرمایه زیادی نیاز دارید. بهتر است کار خود را با تعداد کمی کندو شروع کنید و کم کم تعداد آنها را افزایش دهید.
شما در ابتدای ورود به این شغل به سرمایه زیادی نیاز دارید. بهتر است کار خود را با تعداد کمی کندو شروع کنید و کم کم تعداد آنها را افزایش دهید. هرچه تجربه شما در این کار بیشتر شود، می توانید شغل خود را گسترش دهید و به تعداد کندوها و زنبورهایتان بیفزایید.
فضایی که برای استقرار کندوها در نظر میگیرید، باید شهد و گردههای فراوان برای تغذیه زنبورهای عسل داشته باشد. به طور کلی، گیاهانی چون توتون، پنبه، آفتاب گردان، یونجه، شبدر، اسپرس، بیدمشک، گون و آویشن منابع مهم شهد و گرده برای زنبور عسل محسوب میشوند. هوای منطقه نیز بسیار مهم است؛ زیرا گرما یا سرمای بیش از حد، بارندگی پیوسته و زیاد، بادهای شدید، هوای شرجی، افزایش یا کاهش ناگهانی دما ممکن است منطقه را برای استقرار زنبورستان نامساعد کند.
یکی دیگر از نکات بسیار مهم، وجود منبع آب سالم و بهداشت منطقه است. همچنین باید به عواملی چون دور بودن کافی زنبورستان از مناطق مسکونی و جاده، رعایت فاصله زنبورستان ها از هم، آلودگی صوتی و بوهای نامطلوب نیز توجه کنید و منطقهای را برای این کار در نظر بگیرید که تمام این شرایط را داشته باشد. در غیر این صورت، ممکن است زنبورها فراری شوند یا بمیرند. در کل باید گفت که محیط کاری زنبورداران طبیعت است.
در این شغل شما با نجارها ( برای ساخت کندوهای استاندارد )، اتحادیه زنبورداران و جهاد کشاورزی استان خود( برای تأمین دارو و پادزهر)و نیز خریداران محصولات در ارتباط خواهید بود.
حفاظت و نگه داری از کندوهای زنبور عسل
سرکشی به زنبورها
اضافه کردن طبقههای کندو، در صورت نیاز
محاسبه میزان تولید عسل و چگونگی کیفیت آن
بررسی وضعیت سلامت زنبورها و کندو
~ بهرهبرداری از محصول کندو.
شغل زنبورداری در شروع به سرمایه و امکانات زیادی نیاز ندارد. و شما تنها با گذراندن دورههای آموزشی زنبورداری و کسب تجربه لازم میتوانید خیلی آسان به این کار وارد شوید. بسیاری از کشاورزان و کسانی که در روستاها زندگی میکنند، میتوانند این شغل را به عنوان شغل دوم خود داشته باشند. و در کنار فعالیتهای دیگر خود به زنبورداری نیز بپردازند.
عدم دسترسی زنبورداران به بازار جهانی و مشکلاتی که بر سر راه صدور محصولات آنها وجود دارد، حیطه فعالیت این افراد را محدود میکند. در این میان، وجود عسل تقلبی در بازار باعث بیاعتمادی مردم به عسل طبیعی شده است. به هرحال، به سبب حمایت کم مسئولان از این حرفه، زنبورداری در ایران تنها به تهیه عسل محدود شده و این در حالی است که امروزه در بازار جهانی به دیگر فراوردههایی که زنبور، این حشره کوچک، میتواند تولید کند، بیشتر توجه می شود. فراوردههایی چون موم، ژله رویال ( که امروزه ثابت شده است ممرف آن میتواند عمر انسان را افزایش دهد )، گرده گل( این ماده برای ضعف عمومی و کم خونی به ویژه برای اطفال، بسیار مفید است)، و زهر که در بسیاری صنایع از آن استفاده میشود. توجه به سایر فراورده های زنبور عسل میتواند به اشتغازایی نیز کمک بسزایی کند.
اهمیت اقتصادی پرورش زنبور عسل بیشتر در گرده افشانی گیاهان زراعی و باغی و افزایش محصولات کشاورزی است. به طوری که طبق تحقیقات انجام شده در کشورهای دیگر، ارزش زنبور عسل در افزایش محصولات کشاورزی بسیار بیشتر از تولیدات مستقیم کندوهاست. بررسیهای انجام شده در ایران نیز نشان میدهد که نقش زنبور عسل در افزایش محصولات کشاورزی چندین برابر نسبت به تولید عسل ارزش دارد. زنبور عسل علاوه بر دخالت در عمل گرده افشانی با تولید محصولاتی مانند ژله رویال، زهر، گرده و بره موم در صنایعی مانند داروسازی، نساجی، کاغذسازی، شمع سازی و تولید واکسن نقش ارزشمندی ایفا میکند و باعث افزایش اشتغالزایی میشود.
مهم ترین خاصیت عسل علاوه بر ارزش غذایی، ارزش دارویی آن است که در درمان بیماریهای چشم، عفونت ها، صرع، میگرن، ناراحتیهای گوارشی، دفع سنگ مثانه، پروستات، فعال شدن مغز استخوان جهت خون سازی، درمان ناراحتیهای قلبی، تصلب شرایین، تقویت ماهیچههای قلب، باز شدن رگ های بسته شده قلب، ناراحتیهای اثنی عشر، تقویت حافظه، از بین رفتن ضعف اعصاب، قوی شدن عضلات به خصوص در سنین رشد بچهها تاثیرگذار است. متاسفانه مردم از خواص بی شمار عسل بی خبرند و این موضوع نشان میدهد که باید بیش از گذشته به این حرفه توجه شود.
ابتدا مطالعه بروشور وزارت جهاد کشاورزی و کتابهای مربوط به پرورش و نگهداری زنبور عسل را به شما پیشنهاد میکنیم. در ضمن، میتوانید به یک زنبورستان مراجعه کنید. و از نزدیک با این حرفه آشنا شوید و با صاحبان این مشاغل صحبت کنید. مجلات و نشریه هایی نیز در این زمینه منتشر میشود که برای علاقهمندان به این حرفه مطالب خوبی دارند.
منبع: فرهنگنامه مشاغل