منظور از سردفتری اسناد رسمی بهطور کلی تنظیم و ثبت اسناد و اوراق رسمی است. این کار باید در دفترخانه اسناد رسمی و با تأیید سازمان ثبت اسناد و املاک کشور انجام شود.
«محضردار» یا سردفتردار کسی است که برطبق قانون، تمامی معاملات، اسناد رسمی و خواسته های حقوقی افراد را ثبت و گواهی میکند. به این ترتیب، این اسناد وجهه قانونی پیدا میکنند و میتوان از آنها در مراجع قانونی نیز استفاده کرد.
حافظهای بسیار قوی دارد: به خاطر سپردن قوانین و آگاهی از مسائل حقوقی روز ( جهت تنظیم صحیح اسناد و قراردادها) از شرایط کاری محضردارهاست. در این راه آنها از حافظه خود کمک می گیرند.
~ مسئول و دقیق است: مسئولیت پذیری و دقت از ویژگیهای محضردار است. محضردارها باید همیشه حواسشان جمع باشد و بر کار خود متمرکز باشند. آنها باید مطابق قوانین عمل کنند، تابع احساسات خود نباشند و اسناد را کاملاً بیطرفانه و با انگیزه اخلاقی تنظیم کنند.
با حوصله و صبور است: تفهیم قوانین به مراجعان گاهی سخت است و محضردارها با توجه به صبر و حوصلهای که دارند، این مسئولیت را میپذیرند.
خوش برخورد، متین و متواضع است: او با مراجعانی از طبقات مختلف اجتماع و همکاران خود در تعامل است و برای جلب رضایت مشتریان و حفظ آنها در معاملات بعدی باید روابط عمومی خوبی داشته باشد.
برای وارد شدن به شغل سردفتری اسناد رسمی، در صورت داشتن شرایط عمومی و تخصصی که هر ساله از طرف سازمان ثبت و اسناد کشور اعلام میشود باید در یک آزمون سراسری شرکت کنید. در صورت قبولی در این آزمون، گزینش و طی کردن مرحله کارآموزی به سردفتر اسناد رسمی میشوید. در حال حاضر افرادی که یکی از شرایط زیر را داشته باشند، مجاز به شرکت در آزمون سردفترداری هستند:
دارای مدرک کارشناسی حقوق در رشته حقوق قضایی یا فقه در رشته الهیات باشند.
دو سال سابقه خدمت قضایی یا وکالت پایه یک دادگستری داشته باشند.
دارندگان سایر مدارک کارشناسی به شرط داشتن سه سال سابقه دفتریاری ( دفتریار معاون دفترخانه و مسئول امور مالی و نماینده ثبت است)
دفتریارانی که دارای گواهی قبولی امتحان مخصوص سردفتری و دفتریاری باشند به شرط داثتن پنج سال سابقه دفتریاری سردفتران اسناد رسمی در شروع کار نباید کمتر از ۲۴ سال و بیشتر از ۵۰ سال داشته باشند.
یک سردفتر اسناد رسمی همواره سر دفتر باقی میماند و پیشرفت در این شغل به معنای بیشتر شدن تعداد مراجعهکنندگان محضر اوست.
این شغل نیازمند فضایی امن است و بهتر است مجهز به وسایل امنیتی باشد؛ چرا که گاه در محضرها مبالغ بالای پول بین فروشنده و خریدار ردو بدل می شود. محضر دارای اتاقهای بایگانی ویژه است. محضرداران، به دلیل اینکه شغلشان حساسیت قانونی بالایی دارد، باید بسیار دقیق عمل کنند. از این رو، لازم است محیط کارشان ساکت و آرام باشد.
سردفتران با ادارههای دادگستری، ثبت، شهرداری، دارایی، سازمان تامین اجتماعی، سازمان نظام وظیفه، بانکها و اداره راهنمایی و رانندگی ارتباط کاری دارند.
وظیفه سر دفتر بهطور کلی تنظیم و ثبت کلی اسناد دفترخانه و اوراق رسمی مخصوص است. برای این کار، او باید: هویت طرفین را مشخص کند و مدارک مربوط به احراز هویت را از آنان دریافت و کنترل کند.
اسناد را بررسی و از مالکیت اشخاص اطمینان حامل کند.
در نهایت اسناد مالی و غیرمالی مانند اسناد مالکیت خانه، ماشین و زمین وکالت نامه، اجاره نامه، وثیقه نامه، اعتراض نامه و … را طبق ضوابط قانونی تنظیم کند.
نیاز امروز جامعه ما به این شغل به قدری است که اگر شرایط احراز آن را داشته باشید، بیکار نخواهید ماند. از طرفی، با داشتن تحصیلات مرتبط رشته حقوق، دسترسی به این شغل به نسبت وکالت راحتتر است. درآمد بالا هم از مزیتهای این شغل محسوب میشود.
عامه مردم با ثبت سند و تنظیم آن آشنا نیستند و در موقع حضور در محضر به توضیحات مفصل نیاز دارند. این توقع وقت گیر در کار سردفتران اختلال ایجاد میکند. از طرفی، کوچکترین کوتاهی و اشتباه، ممکن است از نظر قضایی خسارتهای جبران ناپذیری برای آنها به دنبال داشته باشد. مثلاً اگر اصل مدرکی را کنترل نکنند و کپی آن را به جای اصل بپذیرند و در این بین جعلی صورت بگیرد، سر دفترداران در قبال دادگاه مسئولاند.
جمعیت رو به افزایش و عدم آگاهی افراد از قوانین حقوقی در معاملات و مبادلات، نیاز به افراد مجرب در این زمینه را روشن میکند. برای جلوگیری از پایمال شدن حقوق افراد، ثبت اسناد در دفترخانههای مورد تأیید محاکم قضایی ضرورت دارد. سردفتردار با تهیه و تنظیم قرارداد بین افراد( طبق قوانین اساسی کشور) از بروز اختلاف میان آنها جلوگیری میکند و موجب افزایثش اعتماد بین آنها میشود. یکی از ارکان معاملات تجاری، عادی و … تنظیم و ثبت اسناد رسمی است. قرارداد محکمی که مفاد آن گویا و تعهدآور باشد، میتواند در انجام معاملات سهم بسزایی داشته باشد و علاوه بر این در احقاق حقوق مردم از آن استفاده شود؛ زیرا حکمی که در قبال این اسناد رسمی صادر میشود، به دلیل قانونی بودن لازم الاجراست.
ابتدا به دو وبگاهکانون سر دفتران و دفتریاران به نشانی www.notary.ir و شبکه اجتماعی سردفتران و دفتریاران اسناد رسمی ایران به نشانی www.irannotary.ir مراجعه کنید. سپس به سراغ محضردارها بروید و هر چه میخواهید از آنها بپرسید. بعد از آن هم میتوانید به سازمان کل ثبت اسناد و املاک کشور مراجعه کنید.
منبع: فرهنگنامه مشاغل