به شاخه ای از علوم و خدمات پزشکی که دربرگیرنده دانش پرستاری، مهارت فنی، اخلاق و عواطف انسانی و انضباط ویژه در قالب شرح وظایف خاص است، «بهورزی»میگویند.شغل بهورزی ارائه دهنده خدمات بهداشتی- درمانی در بیمارستان ها، درمانگاه ها، آسایشگاهها، مراکز فوریت های پزشکی و به خصوص مراکز بهداشتی- درمانی روستاهاست.
بهورز کسی است که ارائه خدمات بهداشتی _ درمانی (در قالب شرح وظایف) همراه با آموزش اولیه به بیماران را برعهده میگیرد. او پیش از شرو ع به کار، لازم است دوره آموزشی رسمی بهورزی را براساس ضوابط آموزشی با کسب دانش و مهارت قابل قبول گذرانده است.
مسئولیت پذیر است: چون این شغل به سلامتی و بهداشت بیماران مربوط می شود و با جان انسانها در ارتباط است، به مسئولیت پذیری بالایی نیاز دارد.
خوش خلق است: بیماران از نظر روحی حساساند و باید با آنها با خوشرویی برخورد شود. از آنجا که بهورزها بیش از دیگر افراد با بیمار در ارتباط اند، باید خوش خلق باشند.
وقت شناس است: بهورز باید به موقع به کمک بیماران بشتابد و به موقع داروهایشان را در اختیار آنان بگذارد.
محافظه ای قوی دارد: بی دقتی بهورز میتواند به فاجعه تبدیل شود. این بیدقتی تنها در تزریق اشتباه یا خوراندن داروهای اشتباه خلاصه نمیشود.
صبور است: مهمترین ویژگی مورد نیاز این حرفه صبر زیاد است؟ چون در هر صورت حق با مریض است.
رازدار است: بیماران دوست دارند با بهورزها درد دل کنند. گاهی هم نمی خواهند کسی از بیماری آن ها مطلع شود. بنابرایئ، بهورز بایستی رازدار باشد.
روابط عمومی بالایی دارد: بهورز با افراد مختلف با شرایط گوناگون فرهنگی، اقتصادی و مذهبی روبه رو می شود و باید بتواند با آنها رابطه برقرار کند.
هنرستان هایی تحت عنوان بهیاری در سراسر کشور وجود دارند. کسانی که در این هنرستان ها درس میخوانند، از سال دوم متوسطه استخدام میشوند (زمینه کاری این افراد محدودتر از بهورزهاست). با این حال، افرادی که دیپلم یا مدرکی بالاتر (خصوصا در یکی از رشته های درمانی) دارند، میتوانند در مراکز آموزشی بهورزی این شغل را فرا بگیرند و مدرک لازم را کسب کنند. دیپلمه ها به مدت دو سال و دارندگان مدرک کاردانیها شش ماه تحت آموزش قرار می گیرند و سپس در مراکز بهداشتی روستاها به عنوان بهورز تحت نظارت پزشک مشغول به کار می شوند.
شرایط پذیرش این افراد: ١ _ بومی همان شهر یا روستا بودن ٢ _ داشتن حداکثر ٢۴ سال برای دیپلمه ها و ٢۶ مال برای دارندگان مدرک کاردانیها ٣ _ وضعیت ظاهری مناسب و نداشتن معلولیت جسمانی ۴ _داشتن توانایی آموزش به افراد.
ادامه تحصیل در رشتههای پرستاری، پزشکی و پیراپزشکی منجر به ارتقای شغلی بهورزها و در نتیجه افزایش حقوقشان میشود.
بهورزان در دورترین روستاها تا بزرگ ترین بیمارستان های دولتی و حتی در مراکز فوریت های پزشکی جادهای حضور دارند و به دو صورت گروهی(مخصوصا در بیمارستان ها) و فردی (کلینیک ها) میتوانند کارکنند. آنها به علت ظرافت و حساسیت وظیفهشان لازم است در محیط کار آرامش کافی داشته باشند. این افراد علاوه بر بیماران با خانوادۀ آنها، پزشکان و پرستاران در ارتباط اند. آنها با مراکز بهداشتی _ درمانی روستا و شهرستان و کارشناسان ستادی نیز در تعامل هستند.
بهورزان در خانه های بهداشت روستاها و مراکز بهداشتی و درمانی وابسته به وزارت بهداشت نیز مشغول به کار میشوند.
مراقبت از بیماران (سرپایی و بستری) در مراکز بهداشتی و درمانی تحت نظارت سرپرست مربوط
دریافت داروهای تجویز شده و خوراندن آنها به بیمار طبق دستور پزشک و با مسئولیت او
انجام دادن انواع تزریقات سرم و خوراکی، پانسمان، درجهگذاری، گرفتن نمونه ادرار، مدفوع و خلط برای آزمایش طبق دستور و با مجوز کتبی پزشک
آماده کردن بیمار در موارد لازم برای انجام معاینات پزشکی و تهیه پرونده
کمک در پذیرش بیمار طبق خط مشی بیمارستان و مراکز پزشکی تحت نظارت سرپرست مسئول
مراقبت در حفظ نظم و نظافت بخش و پاکیزگی کلیه لوازم بیماران
نظافت و ضد عفونی لوازم و وسایل مورد نیاز بخش
شرکت در جریان زایمانهای طبیعی و مراقبت از نوزادان و مادران
تشکیل پرونده تنظیم خانواده، مراقبتهای دوران بارداری و بعد از زایمان و پیگیری وضع کودک تا هشت سالگی
کنترل بهداشت محیطی مدرسه، خانه های روستا، اماکن عمومی مثل آرایشگاهها، مساجد، حمام ها
مراقبت های دورۀ سالمندی
تجویز دارو برای بیماریهای سطحی
گرفتن شرح حال، ارزیابی و کنترل علائم حیاتی بیمار
کنترل وضع جسمی دانشآموزان و آموزش مسائل مختلف بهداشتی روستا
بهداشت حرفه ای کارگاههای شغلی و کنترل بهداشت مواد غذایی.
کسانی که مدرک دیپلم دارند، میتوانند در این شغل فعالیت کنند. وجهه اجتماعی این افراد در روستاها بالاست؟ این به دلیل نبود پزشک در روستاها و نقش این افراد در خدمات رسانی به بیماران است. بهورزها میتوانند در مراکز درمانی محله ها یا مناطق زندگی خود مشغول به کار شوند.
بهورزها باید به طورمداوم وضع روستا، مراجعان و بیماران را پیگیری کنند و این مسئولیت زیادی دارد. آنها نمیتوانند به طور متقل به بیماران تزریق کنند و باید زیر نظر پزشک فعالیت داشته باشند اما معمولا پزشکی در روستا حضور ندارد. فشار روانی زیاد، شب کاری، حقوق کم، و نداشتن تعطیلی از دیگر مشکلات کاری بهورزهاست.
شغل بهورزی در واقع کامل کنندۀ شغلهای پرستاری و پزشکی است. با وجود بهورزها، پرستاران بهتر میتوانند به بیماران رسیدگی کنند. از آنجا که در برخی شهرها کمبود پرستار وجود دارد یا دورههای آموزشی پرستاران طولانی است، بهورزان میتوانند در مراکز درمانی وظایف آن ها را برعهده بگیرند.
با مراجعه به آموزشگاههای بهورزی یا گفت وگو با بهورزان شاغل در مراکز بهداشتی _ رمانی میتوانید اطلاعات لازم را به دست بیاورید.
منبع: فرهنگنامه مشاغل