به طراحی کلیه لوازم، تجهیزات و محصولات مورد استفاده انسان، از لوازم آشپزخانه گرفته تا سیستمهای رایانهای، خودرو، مبلمان و … که در کارخانههای صنعتی تولید میشوند، «طراحی صنعتی» میگویند. شغل طراحی صنعتی دیدگاه هنری هم میخواهد.
طراح صنعتی کسی است که با درهم آمیختن علم و هنر ، به خلق کالا و محصولات تازه و یا طراحی کاربردهای جدید برای ابزارآلات میپردازد.
خلاق و مبتکر است: ایدهپردازی مهمترین ویژگی یک طراح صنعتی است. با وجود تولید انبوه محصولات، او برای ارائه طرحهای جدید و متفاوت باید ابتکار داشته باشد.
نسبت به جامعه و محیط اطراف خود دید عمیقی دارد: طراح صنعتی مشاهدهگر خوبی است. او نگاه دقیقی به دنیای اطراف خود دارد و در طرحهایش نیازهای فردی، اجتماعی و فرهنگی کشورش را در نظر میگیرد.
با پشتکار و صبور است: طرحی که یک طراح صنعتی ارائه میکند، ممکن است مورد پسند صاحبان صنایع نباشد یا پس از تولید مورد استقبال عموم قرار نگیرد، بنابراین، او نباید ناامید شود بلکه لازم است با صبر و پشتکار به مسیر خویش ادامه دهد و طرح خود را اصلاح کند.
حداقل تحصیلات برای ورود به این شغل، کارشناسی است. رشته طراحی صنعتی در ایران زیرمجموعه گروه هنر است و به صورت نیمه متمرکز ارائه می شود (یعنی داوطلبان پس از قبولی در کنکور سراسری، باید نمره قبولی در مرحله عملی را نیز کسب کنند.) به دلیل نوپا بودن این رشته، در دانشگاههای ایران دکترای طراحی صنعتی وجود ندارد. ضمن اینکه به دلیل تخصصی شدن گرایشها و تنوع علاقهها و زمینه فعالیت افراد، در دانشگاههای خارج از کشور دورههای دکترای طراحی به صورت گرایشهای تخصصی ارائه میشود و رشته جامعی به عنوان طراحی صنعتی، که دربرگیرنده همه مباحث طراحی باشد، وجود ندارد. لازم است بدانید تجربه در این کار بسیار مهم است. پس میتوانید فعالیتهای حرفهای خود را از دوران دانشجویی شروع کنید تا بعد از فراغت از تحصیل کارنامه ای عملی داشته باشید و راحتتر وارد بازار کار شوید.
آموختن مهارتهای رایانه ای مثل کار کردن با نرم افزارهایی چون تری دی مکس، تری دی استودیو و برنامه های سه بعدی دیگر به شما کمک میکندتا طرحهای بهتری ارائه کنید. ضمنا شرکت در مسابقات جهانی طراحی صنعتی به هرچه بیشتر شناخته شدن شما کمک میکند. در نهایت، شما میتوانید شرکتی با نام خود تاسیس کنید.
شرکتهای طراحی داخلی، سازمانهای مرتبط با مبلمان شهری، شرکتهای تبلیغاتی، تولیدات وسایل خانگی، اداری و ورزشی شهرداریها و سازمان زیباسازی، کارخانههای تولید خودرو، کارخانههایی که به بستهبندیهای متعدد و متنوع نیاز دارند و سایر شرکتهایی که به امر برند (هویت سازمانی) اهمیت میدهند، عمده موسساتی هستند که طراحان صنعتی را جذب میکنند. بنابراین، محیط کاری طراحان صنعتی متعدد و قوانین و ضوابط آنها متفاوت است. طراحان صنعتی بنابر زمینه و حیطهکاری خود با افراد وابسته به آن حیطه در ارتباطاند، برای مثال، اگر شما طراح صنعتی وسایل کودکان باشید، با پزشکان، متخصصان روان شناسی کودک و … همراه میشوید تا وسایلی مناسب برای کودکان طراحی کنید.
ایدهپردازی برای نوآوری
طراحی محصولی جدید با توجه به فرهنگ بومی و اقتصاد منطقه و برطرف کردن معایب محصولات قبلی شامل:
کلیه فضاهای شهری مانند پارکها، نمایشگاهها، مراکز خرید، ایستگاههای تاکسی، اتوبوس
طرح معماری خانگی، اداری، تجاری
بدنه و فضای داخلی خودرو
نمونه سازی و طراحی رایانه ای (لازم است کالا قبل از تولید به کمک نرم افزارهای سه بعدی از زوایای مختلف تحلیل و بررسی شود)
نظارت بر ساخت و کیفیت کالا (زمانی که طرح و قالب کار از کشور دیگری وارد شده باشد، لازم است یک طراح صنعتی بر پروسه ساخت و کیفیت مطلوب نظارت داشته باشد.)
نظارت بر بسته بندی کالاها و محصولات مختلف.
طراحی صنعتی به دلیل گستردگی، تنوع زیادی دارد و شاغلان آن تا سالها احساس کسالت و خستگی نمیکنند. شاغلان این رشته در واقع ابدع کنندگان بسیاری از وسایل هستند و با ارائه طرح های جدید میتوانند به استقلال و خودکفایی هر کشور کمک کنند.
در ایران به دلیل پایین بودن فناوری تولید و وارداتی بودن کالاها، نیاز به طراحی از مرحله صفر خیلی کم است و بسیاری از تولیدکنندگان و کارخانه داران برای طرح جدید سرمایه گذاری نمیکنند. به همین دلیل، طراحان صنعتی بیشتر برای طرحهای اصلاحی به کار گرفته میشوند. مسئله دیگر این است که صاحبان صنایع معمولا این رشته را نمی شناسند و حتی در بسیاری از کارخانهها مهندسان مکانیک کار طراحان صنعتی را انجام می دهند؛ یعنی هم طراحی یک محصول و هم تولید آن بر عهده مهندس مکانیک است. بنابراین، دانش آموختگان این رشته هنوز حضور فعالی در صنعت ندارند.
امروزه با توجه به نیازهای جدید مردم و صنعتی شدن زندگی، کارخانهها به روشهای مفید و خلاقانه برای تولید ابزار نیاز دارند. انسانها وسایلی تازه ، خلاقانه و زیبا میخواهند تا سختی و خشونت صنعت را احساس نکنند. طراحان صنعتی، که در واقع آشتی دهنده صنعت، هنر و اقتصاد هستند، این مسئولیت را بر عهده گرفته اند.
امروزه در سراسر دنیا طراحان صنعتی برای طراحی کالاهایی تلاش میکنند که به طبیعت ضرر نرسانند و قابل بازیافت باشند. این نکته نیز یکی از مواردی است که بسیاری از شرکتها به آن توجه دارند و اهمیت پرداختن به این شغل را میرساند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این شغل میتوانید به دانشگاهها بروید و با استادان و دانشجویان این رشته صحبت کنید. یا با مراجعه به کارخانه ها و سایر مراکزی که با این رشته در ارتباط اند، از نزدیک سوالهایتان را با افراد مطلع در میان بگذارید.
منبع: فرهنگنامه مشاغل