به علم کنترل سود، سرمایه، هزینه و استفاده بهتر از امکانات «مدیریت بازرگانی» میگویند. شغل مدیریت بازرگانی از مهمترین بخش های مدیریت شرکتهای تجاری است. یک شرکت زمانی میتواند با مشتریان و خریدارانش ارتباط تجاری خوبی برقرار کند که یک مدیر بازرگانی موفق داشته باشد.
مدیر بازرگانی کسی است که نظارت بر جذب مشتری و عرضه و معرفی صحیح و اصولی محصول یا خدمات یک شرکت را بر عهده دارد.
در زمینه تجارت، ذهنی فعال دارد ( که عامه مردم به آن شامه اقتصادی میگویند): سرعت عمل بالا در تصمیم گیری از عوامل مهم در موفقیت است. مدیر بازرگانی باید در مدت زمانی کوتاه سود و زیان را بسنجد و موقعیتهای خوب تجاری را از آن خود کند.
روابط اجتماعی خوب و قدرت بیان مطلوبی دارد: لازمه جذب مشتری و ایجاد رونق در بازار، توانایی برقراری روابط اجتماعی مناسب به کمک قدرت بیان است که مدیران بازرگانی از آن بهره مندند.
قدرت تجزیه و تحلیل دارد: قدرت تجزیه و تحلیل برای بررسی وضع موجود و تصمیم گیری مناسب از ویژگیهای مهم یک مدیر بازرگانی است.
توانایی رهبری گروه را دارد: مدیر بازرگانی مدیر عدهای کارمند است و باید توان هدایت آنها را داشته باشد.
برای وارد شدن به این حرفه امکان تحصیل از مقطه کاردانی تا دکتری در رشته مدیریت بازرگانی یا رشته تخصصی تر مدیریت و بازرگانی دریایی با سه گرایش بندر و کشتی رانی، مناطق ویژه، گمرک وجود دارد، اما دانش آموخته رشته مدیریت بازرگانی نباید انتظار داشته باشد که از همان ابتدای کار به عنوان مدیر بخش بازرگانی یک شرکت یا کارخانه مشغول به کار شود. اوباید بخشی از مطالب و محتوای کلامیهای مدیریت را در طول زمان و با کسب تجربه از محیط و سازمانهای جامعه بگیرد. بنابراین، در ابتدا به عنوان کارشناسی در ردههای پایین تر وارد بازار کار میشود و سپس به مرور پلههای ترقی را طی میکند.
در این حرفه آشنایی هر چه بیشتر با مسائل تجاری و اقتصادی و محیط بازار و تسلط بر زبان انگلیسی و رایانه سبب پیشرفت شغلی میشود. به همین خاطر، مراکز آموزشی آزاد از جمله مراکز آموزش بازرگانی استانها وابسته به موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت یا مراکز آموزش اینترنتی اقدام به برگزاری دورههای تخصصی میکنند.
دفاتر بازرگانی به عنوان بخشی از یک شرکت و کارخانه یا به صورت مستقل محل کار کارشناسان مدیریت بازرگانی است. تعاملات شغلی آنها نیز بنابر گرایشی که در آن به کار مشغول اند و نیز رتبه کاریشان، متفاوت است. گاه مراجعه به وزارت خانهها، بانکها، محلهای مبادله کالا و … نیز در حیطه وظایف این افراد قرار میگیرد ولی در حالت کلی، مدیران بازرگانی با کارشناسان اقتصادی، مهندسان کارخانهها و … در ارتباطاند.
وظایف اصلی مدیریت به بخشهای چهارگانه سازماندهی، برنامهریزی، کنترل و رهبری تقسیم بندی میشود. دریک مجموعه بازرگانی کوچک مدیریت سازمان وظیفه تدارک کالا، فروش کالا، وصول وجه و انجام دادن مذاکرات، انعقاد قراردادها، استخدام نیرو و سازماندهی و هماهنگی و هدایت نیروهای سازمانی خود را به صورت منفرد انجام میدهد. این وظایف در شرکتهای بازرگانی بزرگتر میان افراد تقسیم میشوند. وظایفی چون:
بررسی بازار داخلی و بین المللی از نظر عرضه و تقاضای کالاها و قیمتها و شرایط اقتصادی
ایجاد بازار جدید برای کالاهای موجود، ارائه خدمات متنوع و تازه
ابداع روشهای جدید در عرفه و توزیع، مانند طراحی روشهای مطلوب توزیع در سیتم دولتی ( امروزه یکی از بزرگترین مشکلات کشورها رساندن محصولات کشاورزی مثل برنج، چای و مرکبات به بازار و به دست مصرف کننده است. )
فعالیتهای اجرایی مربوط به صادرات وواردات و یا خرید وفروش داخلی.
این شغل در حال حاضر بازار کار خوبی دارد. همچنین زمانی که فرد با کسب تجربه کافی به پست مدیریتی می رسد، از جایگاه اجتماعی مناسبی برخورد ار می شود.
قوانین حاکم بر تجارت گاهی باعث بروز مشکلاتی بر سر راه رونق این حوزه می شود.
با توجه به گسترش حوزۀ صنعت و خدمات، کشورها به انسانهایی توانمند در بخش بازرگانی نیازمندند که با شناسایی بازارهای داخلی و جهانی و تسلط بر قوانین این حرفه، بازاری سودآور برای ارائه صنایع و خدمات ایجاد کنند و سبب توسعه اقتصادی کشورشان شوند. کارشناسان بخش بازرگانی در پیشبرد فعالیتهای بازرگانی کشور نقش بسزایی دارند. بخش بازرگانی در صنایع حساسی چون فولاد، نفت و گاز سهم عمده ای در رونق بخشیدن به فعالیت ها دارد. مدیریت صحیح در شناخت مشکلات اقتصادی و بازرگانی جامعه و تلاش در رفع آن ها بسیار موثر است.
به وبگاه انجمن تخصصی بازرگانان ایرانی به نشانی www.tajerbank.com مراجعه، یا نشریه مدیریت بازرگانی (دو فصلنامه دانشکده مدیریت دانشگاه تهران) را مطالعه کنید.
منبع: فرهنگنامه مشاغل