به انجام دادن آزمایش روی افراد که منجر به شناخت و پیش بینی یک بیماری و پیشگیری از آن میشود، شغل کارشناسی علوم آزمایشگاهی میگویند.
کارشناس علوم آزمایشگاهی کسی است که از افراد نمونه گیری میکند. سپس به بررسی این نمونهها در شرایط آزمایشگاهی میپردازد و سرانجام، نتایج آزمایش را به پزشک انتقال میدهد.
بادقت و مسئولیت پذیراست: نشناختن بیماری یا کمترین اشتباه در شناخت آن باعث میشود که مردم در صلاحیت یک آزمایشگاه تردید کنند. گاهی نیز تأخیر در بررسی یک نمونه آزمایشگاهی، انجام آزمایش را ناممکن میکند. بنابراین، کارشناسان این رشته باید دقت بالایی داشته باشند و در شرایط نامطلوب زمانی و روحی به آزمایش و تشخیص دست نزنند.
توانایی کار کردن در شرایط آزمایشگاهی را دارد: خون، ترشحات بدن و ادرار موادی هستند که کارشناسان بر روی آنها آزمایش انجام میدهند.
شما پس از دریافت مدرک کارشناسی می توانید فعالیت خود را شروع کنید یا به ادامه تحصیل تا مقطع دکترا بپردازید. این رشته برای کسانی منامب است که به کار عملی و دروس شیمی و زیست شناسی علاقهمندند. پس فراموش نکید که در حین تحصیل در دانشگاههای علوم پزشکی باید در آزمایشگاه حضور یابید و فنون مختلف کاربردی این رشته را بیاموزید. طبق مصوبات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، فارغ التحصیلان علوم آزمایشگاهی موظفاند طرح نیروی انسانی بگذرانند. توجه داشته باشید که گذراندن طرح در هر یک از مقاطع تحصیلی، شما را از گذراندن طرح در مقاطع بالاتر معاف میکند. شما در مدت طرح موظفید به خدمت یکی از مراکز تحت پوشش دانشگاه های علوم پزشکی مانند آزمایشگاه های مرکزی، بیمارستانها و در برخی موارد ، دانشگاه هایی که اعلام نیاز کرده اند، درآیید.
ادامه تحصیل یا شرکت در دورههای آموزشی (هم زمان با کار) در پیشرفت افراد در این حرفه تاثیر بسزایی دارد: تا آنجا که حق تاسیس آزمایشگاه به افرادی داده می شود که دارای درجه دکترای حرفهای رشتههای پاتولوژی یا علوم آزمایگاهی باشد. (متخصصان پاتولوژی درجه دکترای حرفهای پزشکی دارند.) البته با ثبت یک شرکت تعاونی که متشکل از هفت نفر باشد و حداقل چهار نفر از آنها مدرک علوم آزمایشگاهی داشته باشند، نیز می توان آزمایشگاه تاسیس کرد ولی دارندگان مدری دکترای حرفهای پاتولوژی یا علوم آزمایشگاهی به طور فردی امکان تاسیس آزمایشگاه را دارند و خود نیز مسئول فنی آزمایشگاه میشوند.
آزمایشگاهها سرپوشیده، کاملاً بهداشتی و به دور از هر گونه آلودگی هستند. بخشهای مختلف یک آزمایشگاه عبارتاند از: پذیرش و جواب دهی، نمونه برداری، بیوشیمی، هماتولوژی و بانک خون، میکروب شاسی و قارچ شاسی، انگل شناسی و ادرار، هورمونشناسی، سم شناسی و گازهای خون، پاتولوژی و میتولوژی و ایمونولوژی.
دانش آموختگان علوم آزمایشگاهی میتوانند در زمینههای درمانی، بهداشتی، آموزشی، پژوهشی و تخصصی در مراکز آموزشی درمانی و بهداشتی و همین طور دانشگاههای علوم پزشکی، بیمارستانها و آزمایگاههای تخصصی طبی دولتی و غیردولتی، پزشکی قانونی، مراکز سازمان انقال خون، مراکز پژوهشی _ تحقیقاتی و آزمایگاههای صنایع دارویی و غذایی، مشغول به کار شوند. آنها با پزشکان، پرستاران و کلیه کسانی که در زمینه پزشکی اشتغال دارند، در تعاملاند.
انجام دادن انوع نمونه برداری و آزمایشی های مختلف میکروب شناسی، انگل شناسی، خون شناسی، سرم شناسی، بیوشیمی و هماتولوژی.
وظایف کارشناسان ارشد به بالا در این رشته عبارت است از:
انجام دادن آزمایشهای تخصصی هورمون شناسی یا ایمونولوژی
نظارت بر عملکرد کارکنان از نظر کارایی، دقت و صحت آزمایشها در بخشهای مختلف و کنترل جواب آزمایشها
عهدهداری مسئولیت دربخشهای مختلف آزمایشگاههای غیرپزشکی مانند آزمایشگاههای صنایع غذایی،دارویی یاصنعتی وکارخانه ای.
این رشته از نظر کاربرد و بازار کار یکی از رشتههای موفق گروه پزشکی است؛ زیرا با توجه به توسعه و اهمیت امر بهداشت، زمینههای کاری مناسبی برای دانش آموختگان این رشته وجود دارد.
در صورت رعایت نکردن اصول بهداشتی و ایمنی، خطر ابتلای کارشناسان علوم پزشکی به انوع میکروبها و آلودگی ها وجود دارد که این مورد را میتوان از محدودیتهای این شغل به حساب آورد.
آنچه باعث اهمیت ویژه این رشته در علوم پزشکی شده، نقش مهم آن در تشخیص، درمان و پیگیری بیماریهای مختلف است. از این گذشته، سهم بسزای گرایشهای مختلف علوم آزمایشگاهی در پیشرفتهای چشمگیر و روزافزون فناوریهای بیوتکنولوژی و ژنتیک بر اهمیت این رشته میافزاید. در مجموع، ضرورت توجه به سلامت و بهداشت فردی و اجتماعی و پیشرفت روزافزون علم پزشکی، مستلزم کاربرد هر چه بیشتر این حرفه در زمینههای مختلف است. بی شک بدون استفاده از آزمایشگاههای تشخیص طبی، حفظ سلامت جامعه و جلوگیری از شیوع بیماریهای عفونی، آلرژیها و … امکان پذیر نخواهد بود. با اطمینان میتوان گفت که پزشکان، تشخیص درست خود را مدیون عملکرد صحیح کارشناسان آزمایشگاهی هستند.
ابتدا به وبگاه انجمن فناوران علوم آزمایشگاهی به نشانی www.azmayeshgah.org مراجعه کنید. آزمایشگاههای مختلف و مراکز آموزشی علوم پزشکی و پیراپزشکی وزارت بهداشت و درمان نیز میتوانند به شما کمک کنند.
منبع: فرهنگنامه مشاغل