به ساخت انواع کشتیها، زیردریاییها، شناورهای تندرو، قایقهای تفریحی و دیگر سازههای دریایی (سکوهای نفت و گاز، دکل چراغهای دریایی و … ) کشتی سازی میگویند. شغل کشتی سازی در شهرهای بندری وجود دارد.
«کشتی ساز» کسی است که به طراحی و ساخت بدنه و درون انواع سازه های دریایی میپردازد.
دید وسیع و قدرت تجزیه و تحلیل بالایی دارد: طراحی در هر کاری نیازمند تجزیه و تحلیل و تجسم است. این خصوصیتی است که بسیاری از مهندسان نیز دارند.
بادقت است: ساخت وسایلی که به محاسبات دقیق و درست احتیاج دارد، فقط با دقت و تمرکز امکان پذیر است که کشتیسازها ازآن بهره مندند.
توانایی کار گروهی را دارد: در این شغل کشتی ساز با افراد مختلفی کار میکند؛ پس قابلیتهای کار گروهی او بالاست.
گذراندن دوره کارشناسی رشته مهندسی دریا اولین گام برای ورود به این شغل است. گرایشهای این رشته مهندسی کشتی، کشتی سازی، و دریانوردی هستند. برای داوطلبان این رشته امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکترا درکشور وجود دارد. این رشته در شمال و جنوب کشور در چند دانشگاه خاصی _که در شهرهای ساحلی واقع شدهاند ارائه میشود. مهندسی کشتی نیازی برگرفته از سه رشته مهندسی برق، مهندسی مکانیک، و مهندسی عمران است. در واقع، این رشته در گذشته گرایشی از مهندسی مکانیک بوده است و اکنون هم مشترکات زیادی با مهندسی مکانیک دارد.
علاوه بر علاقه و تسلط به فیزیک و ریاضی که از ملزومات رشته های مهندسی هستند تسلط به هندسه نیز برای این شغل ضروری است، آن هم به دلیل اینکه این شغل با طراحی سر و کار دارد. از طرفی، چون کشتی سازی در کشور ما رشته نوپایی است، بیشتر منابع درسی آن به زبان انگلیسی هستند. بنابراین، دانشجویان این رشته باید به زبان انگلیسی مسلط باشند یا در طول تحصیل به آن تسلط پیدا کنند. برای طراحی کشتی از نرم افزارهای مهندسی خاصی استفاده میشود. بنابراین، آشنایی با آنها نیز در این شغل لازم است.
برای پیثرفت در این شغل بهترین راه ادامه تحصیل و در کنار آن، کسب تجربه است.
کارگاهها و کارخانههای کشتی سازی فضای شغلی اصلی کشتی سازان هستند. این کارخانهها در شهرهای ساحلی قرار گرفتهاند؛ بنابراین، یک کشتی ساز باید بتواند خود را با محیطهای ساحلی تطبیق دهد.دانش آموختگان گرایش کشتی سازی میتوانند در کارگاه ها و کارخانههای ساخت و تعمیر شناورها و ساه های دریایی مشغول به کار شوند که معروف ترین آنها، کارخانههای کشتی سازی صدرا در بوشهر، نکا، در شمال، فراساحل در بندر عباس اروندان در خرمشهر و شرکت کشتی سازی امواج بواق در چابهار هستند. علاوه بر این، آنها میتوانند در، سازمان بنادر و دریانوردی مشغول به کار شوند یا به عنوان کارشناسی در دفاتر و شرکتهای طراحی فعالیت کنند. این افراد اگر اهل پژوهش باشند، پژوهشکده های هوا دریا در شیراز و زیرسطحی در اصفهان محلهای مناسبی برای فعالیت آنها هستند. ارتباط شغلی کشتی سازان بیشتر با افراد شاغل در همین زمینه است.
طراحی و محاسبه اجزا و سیستم ها و بدنه کشتی و ساخت و تعمیر کشتی
ساخت و تعمیر دیگر سازههای دریایی مانند سکوهای شناور، اسکله ها و زیردریاییها
نظارت بر حسن انجام طرحهای ساختمانی کشتیها
انجام دادن کارهای تحقیقاتی در زمینه صنایع دریایی( در این رشته، عرصه فعالیتهای تحقیقاتی بسیار گسترده است).
در کل، میتوان گفت که وظیفه کشتیساز طراحی کشتی به نحوی است که مقاوم باشد، توانایی حمل مقدار معینی بار در دریای متلاطم را داشته باشد و بتواند با سرعت معینی حرکت کند.
این شغل در مقایسه با بسیاری از مشاغل دیگر هیجان و تنوع بیشتری دارد و برای کسانی که از ساختن چیزی لذت میبرند، مطلوب است.
دربارۀ سختیهای این شغل میتوان گفت که تحصیل و اشتغال در مناطق ساحلی یکی از شرایط خاص این شغل است. در حالی که ممکن است برای افرادی که در مناطق معتدل یا سردسیر زندگی میکنند، تحمل هوای مرطوب شمال یا هوای گرم و خشک جنوب مشکل باشد. از طرفی، کشتی سازی هنوز در کشور ما جایگاه اصلی خود را پیدا نکرده است و این میتواند برای شاغلان آن کمی دلسردکننده باشد.
هم اکنون کشور ما یکی از بزرگترین خریداران کشتی در دنیاست و ما هر ساله صدها میلیون دلار برای خرید کشتی از دیگر کشورها هزینه میکنیم. علاوه بر خرید کشتی، تعمیرات بیشتر کشتیها هم در کشورهای خارجی صورت میگیرد. در صورت وجود کشتیسازان متخصص و باتجربه ما میتوانیم ناوگان دریایی کشور را توسعه دهیم تا هم در این زمینه به کشورهای دیگر وابسته نباشیم و هم با حضور در بازار حمل و نقل بین المللی، درآمد ارزی کسب کنیم.
اگر به دانشجویان و استادان این رشته دسترسی داشته باشید، میتوانید از آنها اطلاعات کاملی بگیرید. از این بهتر، گفت وگو با شاغلان این شغل است. خواندن فصلنامه مهندسی دریا هم اطلاعات خوبی به شما میدهد. وبگاه زیر هم به کسانی که اهل کسب اطلاعات از اینترنت هستند، پینهاد می شود:انجمن مهندسی دریایی ایران www.iraname.ir
منبع: فرهنگنامه مشاغل