هنگامیکه وارد یک شهر میشوید، در نگاه اول چه میبینید؟ساختمانها؟ راهها؟ پلها؟ فرودگاه و پایانههاي مسافربري؟ همه اینها و هرآنچه که مربوط به عمران و نوسازي میشود، درحیطه فعالیت یک مهندس عمران قرار دارد. بهعبارت دیگر مهندسی عمران بیانگر کاربرد علم در ایجاد سازندگی و عمران کشور است؛ یعنی هرچیزي که به آبادي یک کشور باز میگردد، مانند سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دکلهاي مخابرات ، ساختمانهاي مقاوم درمقابل زلزله ، سیل و آتش ، نیروگاههاي برق و مصالح سبک ، ارزان و با کیفیت مناسب براي ساخت و ساز، در حیطه کار مهندس عمران قرار می گیرد. زیرا در تمام زمینههاي عمرانی در آغاز به یک مهندس کارآمد نیاز داریم تا علاوه بر رعایت جنبههاي فنی و اجرایی ، اقتصادي نیز عمل کند. چون اقتصادي بودن یک اصل در مهندسی عمران است . این رشته در سطح کارشناسی داراي دو گرایش عمران-عمران و عمران نقشهبرداري است . معرفی رشته مهندسی عمران
دانشجوي مهندسی عمران عمران مسائل مربوط به سازه ، خاك و پی ، راه و ترابري و هیدرولیک را مطالعه می کند؛ یعنی از یک سو به طراحی و نحوه ساخت اسکلت ساختمان ها و سایر بناهاي فنی مثل پل ، فرودگاه و تونل پرداخته و از سوي دیگر به مطالعه رفتار زمین بناهاي فنی می پردازد تا براساس نوع خاك زمین مورد نظر، شکل و شالوده سازه اي را که قرار است ساخته شود، طراحی کند. همچنین مهندس گرایش عمران به برنامه ریزي حمل و نقل بین شهري و درون شهري ، طراحی راه ها از نظر هندسی ، زیرسازي و روسازي پرداخته و اطلاعات عمومی خوبی نیز در مورد هیدرولیک به دست می آورد.
دروس مشترك در گرایش هاي مختلف مهندسی عمران :
ریاضیات عمومی ، فیزیک عمومی ، برنامه نویسی کامپیوتر، آمار و احتمالات مهندسی ، محاسبات عددي ، استاتیک ، دینامیک ، مقاومت مصالح ، مکانیک خاك ،زمین شناسی مهندسی ، متره و برآورد پروژه .
تکنولوژي بتن ، تحلیل سازه ، بارگذاري ، مهندسی پی ، سازه هاي بتنی ، سازه هاي فولادي ، روش هاي اجرایی ساختمان ، مکانیک سیالات ، هیدرولیک ، هیدرولوژي مهندسی ، رسم فنی و نقشه کشی ساختمان ، نقشه برداري و عملیات ، مهندسی آب و فاضلاب ، بناهاي آبی ، اصول و مبانی معماري و شهرسازي ، پروژه سازه هاي فولادي ، روش هاي خرابی ساختمان ، راه سازي و پروژه ، روسازي ، مهندسی ترابري ، راه آهن ، مهندسی ترافیک .(بسیاري از درس هاي این گرایش همراه با آزمایشگاه است.)
هنگامی که مکان ساخت یک سازه تعیین می شود، اولین کار نقشه برداري است . تا پستی بلندي ها و نقشه مربوط به آن منطقه مشخص شده و براساس آن ، مکان خاك برداري ، میزان خاك برداري و نحوه خاك برداري تعیین گردد و در نهایت سطح مناسب براي پی سازي سازه مورد نظر آماده شود. به عبارت دیگر نقشه برداري علم و فن پردازش، تجزیه و تحلیل، تفسیر و نمایش اطلاعات مکانی به منظور اجراي بهینه پروژه هاي عمرانی است. گرایش نقشه برداري با جغرافیا و سنجش از راه دور، ارتباط نزدیکی دارد. در ضمن چون نقشه برداري بیشتر براي سازه هاي بزرگ خارج از شهر مثل سیلوها، پل ها، تونل ها و سدها کاربرد دارد، کارهاي میدانی و صحرایی این رشته بسیار زیاد است و بخش نقشه برداري زیرزمینی آن نیز کار نسبتاً خشنی می باشد.
راه سازي ، ریاضیات مهندسی ، هندسه دیفرانسیل ، نقشه برداري و عملیات ، نقشه برداري ژئودتیک ، فتوگرامتري ، تئوري خطا، نقشه برداري مسیر، نقشه برداري زیرزمینی ، هیدروگرافی ، کارتوگرافی ، ژئودزي ، میکروژئودزي و نقشه برداري صنعتی ، ژئودزي ماهواره اي ، نجوم .
می گویند در آینده اي نه چندان دور، دست یابی به منابع آبی جدید براي کشورهاي منطقه خاورمیانه که یکی از مناطق خشک یا نیمه خشک جهان است؛ نیازي ضروري می شود و حتی جنگ آینده خاورمیانه بر سر آب خواهد بود. کشور ما نیز که در همین منطقه واقع شده است، کشوري خشک و نیمه خشک است. چرا که میانگین بارندگی در ایران حدود یک سوم میانگین بارندگی در جهان است و این یعنی آن که ما باید از هر قطره آب موجود در کشورمان، حداکثر استفاده را کرده و از هدر رفتن آن جلوگیري کنیم.
در این میان مهندسین عمران آب با ساخت سدها، تصفیه خانه ها، تونل هاي انتقال آب و شبکه هاي توزیع آب در همین راستا گام برمی دارند. براي مثال در ساخت یک سد، بررسی پستی و بلندي هاي منطقه که سد در آن ساخته می شود و تعیین مقدار بتن مورد نیاز براي ساختن سد به گرایش نقشه برداري مربوط می شود. همچنین تعیین مکان ساخت سد و طراحی حجم مخزن سد و سرریزها و کارهاي آماري مربوط به بارندگی و جمع آوري آب به گرایش مهندسی عمران آب برمی گردد و بالاخره ساخت خود سد به گرایش عمران عمران ارتباط پیدا می کند.
تکنولوژي، تحلیل سازه، بارگذاري، مهندسی پی، سازه هاي بتنی، سازه هاي فولادي، روش هاي اجرایی ساختمان، مکانیک سیالات، هیدرولیک، هیدرولوژي مهندسی، رسم فنی و نقشه کشی ساختمان، نقشه برداري و عمیات اجرایی، مهندسی آب و فاضلاب و بناهاي آبی، شیمی عمومی، هواشناسی، مهندسی سیستم، ماشین هاي آبی و ایستگاه هاي پمپاژ ، شیمی میکروبیولوژي آب، فرآیند تصفیه، مقدمه اي بر بهداشت محیط. (بسیاري از درس هاي این گرایش همراه
با آزمایشگاه است.)
متخصص عمران در محیط کار خود با اقشار مختلف جامعه از جمله کارگران ، تکنسین ها و مهندسین رشته هاي دیگر سروکار دارد و باید با همه این افراد ارتباط خوبی برقرار کند. همچنین باید آمادگی کار در کارگاه هاي داخل و خارج شهر را داشته باشد. عده اي نیز جذب بُعد نظري و آزمایشگاهی مهندسی می شوند که این عده نیز باید آمادگی کارهاي محاسباتی ، دفتري و آزمایشگاهی را داشته باشند. کارهایی که به ریاضیات قوي و صبر و حوصله بسیار نیاز دارد.
اصولاً مهندس عمران شانس کاري زیادي دارد چون در طراحی و ساخت بسیاري از کارهاي عمرانی مانند راه ها، پل ها، سدها، سازه هاي دریایی براي سکوهاي نفتی ، آشیانه هاي هواپیما و خانه هاي مسکونی مقاوم در مقابل زلزله ، مهندسین عمران حضوري فعال دارند. متخصصانی که یا در دفترهاي مشاوره به طراحی پروژه هاي فوق می پردازند یا مجري کارهاي عمرانی مذکور بوده و به کیفیت اجراي آنها نظارت دارند. فارغ التحصیلان نقشه برداري نیز علاوه بر موارد یاد شده در هدایت و کنترل اجراي خطوط انتقال آب، برق، گاز، احداث مترو، نصب وماشین آلات و تجهیزات فنی دقیق و حساس، هدایت و تعیین وضعیت انواع وسایل نقلیه نظامی و غیرنظامی هوائی، دریایی و زمینی نقش مهم و مؤثري دارند.
البته باید توجه داشت که هر دانشجوي مهندسی عمران نمی تواند فرصت هاي شغلی خوبی داشته باشد. بلکه باید در دوران تحصیل به دنبال یادگرفتن باشد نه این که تنها واحدهاي دانشگاهی را پاس کند و یا حتی به فکر یک معدل خوب دانشگاهی باشد. چون شرکت هاي عمرانی خصوصی و دولتی به دنبال یک نیروي کارآمد هستند نه یک شاگرد اول دانشگاه !
منبع: کتاب آشنایی با رشته هاي مختلف دانشگاهی و زمینه هاي شغلی نوشته رضا فریدوننژاد (معرفی رشته مهندسی عمران)