به مطالعه ذهن و رفتار افراد به منظور شناخت آسیبهای رفتاری آنها و ارائه راهکار درمانی برای این آسیبها «روان شناس» میگویند. شغل روانشناسی
روان شناس کسی است که علاوه بر ارائه پیشنهاد برای جلوگیری از بیماریهای روحی، با استفاده از آزمون و مصاحبه بیماریهای افسردگی، اضطراب، وسواس و … را تشخیص میدهد و درمان میکند.
از فن بیان برخوردار است: روان شناس در مرحله اول باید بتواند با خوب صحبت کردن تأثیر خوبی بر مراجع بگذارد، اعتماد او را جلب کرده و رابطه خوبی با وی برقرار کند.
از قدرت تجزیه و تحلیل قوی، منطق و استدلال و دید عمیق نسبت به اطراف بهرهمند است: روان شناس برای تشخیص مشکل بیمار و انتخاب نوع درمان باید تمام جوانب امر را بسنجد و این، نیازمند قدرت تجزیه و تحلیل قوی، منطق و استدلال است. او باید بر ظرافتهای رفتاری افراد متمرکز شود و زود تصمیم نگیرد.
تمرکز فکری و دقت حواس دارد: او باید خوب به حرفهای بیمار یا مراجع توجه کند.
قدرت سازگاری و درک و همدلی قوی داود: روان شناسی افراد مختلف را با خصوصیات مثبت و منفی میپذیرد و با آنها ارتباط میگیرد.
ثبات عاطفی دارد: روانشناس باید تعادل روحی و عاطفی داشته باشد: زیرا با انوع مراجعان و حتی بیماران روحی برخورد میکند که هرکدام مشکلات خاص خود را دارند.
صبور و با حوصله است: او برای برخورد با بیماران و کمک به آنها برای حل مکلاتشان باید صبور باشد.
مدرک تحصیلی لازم برای این شغل کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در یکی از گرایشهای روان شناسی بالینی یا عمومی است.این رشته در مقطع کارشناسی دارای چهار گرایش بالینی، آموزش کودکان استثنایی، صنعتی- سازمانی و عمومی است. در روان شناسی صنعتی-سازمانی، یافتههای روان شناسی را در صنعت به کار میبرند و در روان شناسی کودکان استثنایی از این یافتهها در رابطه با کودکان استثنایی ( تیزهوشان و معلولان جسمانی) استفاده میکنند.توجه داشته باشید که اگر بخواهید دکترروان شناس شوید، باید تحصیلات خود را تا دوره دکتری ادامه دهید. در غیر این صورت، بهعنوان دستیار تحقیق مشغول به کار خواهید شد.برای موفقیت در این رشته بهتر است پایه ریاضی خوبی داشته باشید و در درس آمار نیز قوی باشید. در عین حال، باید زبان انگلیسی شما خوب باشد و به فیزیولوژی هم مسلط و علاقه مند باشید.
شرکت در کارگاهها و سمینارهای علمی، ارائه مقاله و پژوهش های علمی، کسب مدارک بالاتر تحصیلی و البته تجربه، راههای پیشرفت و موفقیت شما در این شغل است.
مطب یک روان شناس باید خلوت و آرام، در فضایی سرپوشیده با چیدمان زیبا و آرامش بخش و نور و حرارت کافی باشد. ممکن است او همراه با چند روان شناس دیگر مشغول به کار شود اما اگر مطبش شخصی باشد، به راحتی میتواند ساعات کاری خود را تعیین کند. یک روان شناس علاوه بر ویزیت بیماران در مطب ممکن است در دانشگاهها یا مراکز تحقیقاتی، مدارس و درمانگاهها، خانههای سالمندان و مراکز نگهداری کودکان بی سرپرست نیز فعالیت کند.
روان شناس با پرستارها، پزشکان، مشاوران، متخصصان مغز و اعصاب، روان پزشکان، مددکاران، آسیب شناسان گفتار و زبان، و روان سنجها در ارتباط است.
وظایف یک روان شناس با توجه به محل اشتغال و مدرک تحصیلیاش متفاوت است اما به طور کلی وظایف او عبارتاند از: دو سطح کارشناسی، روانشناس اغلب:
از بیماران مراجعه کننده به کلینیک شرح حال میگیرد؛
از تستهای روان شناسی استفاده میکند؛
نوع بیماری و مشکل مراجعه کننده را تشخیص میدهد.
در سطح کارشناسی اوشد و دکترا، روانشناس بالینی:
در دانشگاه تدریس میکند:
به پژوهش میپردازد؛
در زمینههای مختلف خانوادگی، ازدواج و … مشاوره میدهد:
نوع بیماری و مشکل مراجعه کننده را تشخیص میدهد؛
بیماریهای روحی و روانی را درمان میکند. روان شناس کار بالینی انجام میدهد و با این گونه بیماران سروکار دارد؛
به اشخاص در حال طلاق یا افرادی که به دلیل از دست دادن عزیزی به مشکلات روانی دچار شدهاند، کمک میکند.
روانشناسها دید بازتری نسبت به زندگی و مشکلات آن دارند و با دانش و تجربهای که پیدا میکند، زندگی بهتری خواهد داشت.
در کشور ما بسیاری از حوزههای تخصصی روان شناسی، ناشناخته باقی ماندهاند و حتی حوزههای معروف و شناخته شدهای چون روان شناسی بالینی، هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکردهاند. حتی موسسههای دولتی و خصوصی هم از نقش متخصصان روان شناسی در پیشبرد کارهایشان اطلاع چندانی ندارند. فراموش نکنید که روان شناسها ممکن است پس از مدتی کار کردن با افراد بیمار و مراجعه کنندگان دچار خستگی و فرسودگی شغلی خستگی بدنی، هیجانی و ذهنی شوند.
هر اندازه که جامعه پیچیدهتر میشود، روان شناسی نیز نقش مهمتری در حل مسائل انسان ها پیدا میکند؛ تا جایی که امروزه با حوزههای جدیدی مثل روان شناسی مهندسی و روان شناسی محیطی روبه رو هستیم. در مجموع، وجود افرادی که قادر به تشخیص دادن و درمان بیماریهای روانی باشند و بتوانند به ارتقای سلامت روانی جامعه کمک کنند، اهمیت زیادی دارد. روان شناسی در مقطع کارشناسی دارای چهار گرایش بالینی، آموزش کودکان استثنایی، صنعتی – سازمانی و عمومی است. روان شناسی بالینی به افرادی که به رفتارهای نابهنجار مثل افسردگی، اضطراب و وسواس دچارند، خدمات تشخیص و درمانی( روان درمانی)ارائه می دهد. این خدمات در سه زمینه تشخیص، درمان و پیشنهاد روشهایی برای پیشگیری از معضلات و ناهنجاریهای رفتاری ارائه میشود.
کار روان شناسی صنعتی _سازمانی نیز به کارگیری یافتههای روان شناسی در تمام محیطهای کاری است؛ یعنی درباره اینکه محیط کار چگونه باید باشد تا بهترین بازدهی را داشته باشد یا چه متغیرهایی در ارتباط کارفرما و کارگر مؤثر است و چه عواملی باعث عدم تفاهم بین کارفرما و کارگر می شود، مطالعه میکند. روان شناسی عمومی به مطالعه کلیات روانی شناسی میپردازد و روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی کاربرد یافتههای روان شناسی در رابطه با کودکان استثنایی(تیزهوشان و معلولان جسمانی) است. نکته مهم این است که روانشناسان اصلاً مجاز به تجویز دارو نیستند؛ در حالی که دارو و روان درمانی اساس درمان در روان پزشکی است و روان پزشکان مجاز به تجویز دارو هستند.
برای یافتن پاسخ سؤالهایتان به دانشکدههای روانشناسی و علوم تربیتی، بیمارستانهای روانی و کلینیکهای خصوصی و دولتی، انجمن روان شناسان ایران، و سازمان نظام روان شناسی و مشاوره مراجعه کنید.
منبع: فرهنگنامه مشاغل