به کاربرد یافتههای روانشناس در رابطه با کودکان استثنایی «روان شناس کودکان استثنایی» میگویند. شغل روانشناس کودکان استثنایی شاخهای از دانش روانشناسی است که به کلیه مسائل مربوط به کودکان استثنایی. از تیزهوش تا عقب مانده ذهنی، کودکان نابینا و کم بینا، کودکان ناشنوا و کم شنوا، کودکان دارای ناتوانهای تکلمی، کودکان دارای ناتوانیهای حرکتی و ذهنی و آموزش این کودکان میپردازد.
روان شناس کودکان استثنایی در زمینه تدریس، برنامه ریزی، درمان اختلالات روان شناختی و توان بخشی کودکان استثنایی فعالیت میکند.
دیدی عمیق نسبت به مسائل جامعه و مردم دارد. درک ظرافتهای رفتاری افراد به دید عمیقی نیاز دارد که همه روان شناسان از آن بهره مندند.
صبور و با حوصله است: این کارشناسان باید صبر و حوصله بسیار داشته باشند و به تعلیم و تربیت کودکان استثنایی بسیار علاقهمند باشند.
خلاق و مبتکر است: به کارگیری فنون و روشهای آموزشی متنوع در آموزش بسیار تاثیرگذار و اثربخش است.
ثبات عاطفی دارد: روان شنامی کودکان استثنایی با کودکان و خانوادههایی مواجه است که ناخواسته دچار مشحل شدهاند. او نباید دردها و رنجهای ایئ افراد را وارد زندگی شخصی خود کند.
شما با تحصیل در رشته روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی میتوانید وارد این رشته شوید و تا مقطع دکترا در دو شاخه روانشناسی و علوم تربیتی در گرایش کودکان استثنایی به تحمیل بپردازید. کودکان و دانش آموزان استثنایی به پنج گروه عقب ماندۀ ذهنی و معلول جسمی، ناشنوا و نیمه شنوا، نابینا و نیمه بینا، ناسازگار، و تیزهوش تقسیم میشوند و هر گروه باید در شرایطی خاص تحت تعلیم قرار گیرند. به منظور کسب مهارتهای تخصصیتر در کار با هر گروه از این کودکان، گذراندن دورههای تخصصی بسیار مفید است.
همچون بسیاری از مشاغل دیگر، تحصیلات، مهارت و تجربه زمینهساز ارتقای شغلی در این حرفه است. شما با داشتن امکانات مالی و تجربه میتوانید به صورت مستقل مراکزی برای آموزش کودکان استثنایی دایر کنید. البته این در شرایطی است که سازمان بهزیستی نیاز به تامین چنین مرکزی را اعلام کند.
مراکز اصلاح تربیت و بازپروری کودکان، مراکز نگهداری بیماران روانی و عقب افتاده ذهنی، مدارس دانش آموزان استثنایی( بهعنوان دبیر، مربی یا مشاور) و مؤسسات گوناگون از قبیل وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزیستی کشور (بهعنوان کارشناس گزینش و تشخیص کودکان عقب مانده ذهنی)روان شناس کودکان استثنایی را جذب میکند. این کارشناسان با سازمانهای آموزش و پرورش، بهزیستی و …، مددکاران، روان پزشکان و متخصصان مغز و اعصاب در ارتباطاند.
تشخیص و طبقه بندی کودکان استثنایی
به حداکثر رساندن تواناییهای ذهنی و جسمی کودکان استثنایی با توجه به ویژگیهای عقلانی و جسمانی آنها
درمان اختلالهای روان شناختی و توان بخشی کوذکان استثنایی برای سازگاری بهتر آنها با زندگی و آموزش
ایجاد امکانات مناسب برای آموزش کودکان کند ذهن
رفع مشکلات و نارساییهای یادگیری کودکان
نگهداری و آموزش کودکان استثنایی.
یکی از بزرگترین محاسن این شغل، احساس رضایت شخصی است که روان شناسان کودکان استثنایی در نتیجه کمک به این گونه کودکان و خانوادههای آنان برای داشتن زندگی عادی به دست میآورند. کار با کودکان استثنایی که شامل گروهی گسترده ازجمله کودکان تیزهوش میشود. به دلیل طبیعت غیرقابل پیشبینی کودکان که از منطق انسانهای بالغ پیروی نمیکند – پویایی خاصی دارد.
فرسودگی و خستگی ناشی از تحمل فشارهای عاطفی و فشار ناشی از پیشرفت کند کودکان دیرآموز از مسائلی است که روان شناسان کودکان استثنایی با آن روبه رو میشوند.
کودکان استثنایی همواره درصدی از افراد جامعه را تشکیل میدهند و حل مشکلات آنان -چه مبتلایان به عقب ماندگیهای ذهنی و معلولیتهای جسمی و چه تیزهوشان -ازجمله نیازهای هر جامعهای است. به عبارت دیگر، بیتوجهی به تعلیم و تربیت این گروه زیانهای اجتماعی و اقتصادی زیادی به جامعه وارد میکند و موجب به هدر رفتن نیروی تعداد زیادی از افراد میشود.
ابتدا به وبگاه انجمن علمی کودکان استثنایی به نشانی www.anjomankstmu.blogfa.com مراجعه کنید. پس از آن مراجعه به مراکز مشاوره و آموزش کودکان استثنایی، خواندن مطالب فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، فصلنامه کودکان استثنایی و مراجعه به وبگاه انجمن کودکان استثنایی مفید خواهد بود.
منبع: فرهنگنامه مشاغل