به مدیریت و کنترل کشتی، کاپیتانی میگویند. کاپیتان کشتی از مشاغلی است که جغرافیای شما مهم است.
کاپیتان کشتی دریانوردی است که مسئولیت اصلی هدایت کشتی را در طول سفر دریایی به عهده دارد.
مدیر و رهبر است: این مهم ترین ویژگی کاپیتان است؛ زیرا او طبق وظیفهاش باید بتواند مدیریت کشتی را بر عهده بگیرد. کشتی ممکن است ماهها روی آب باشد، بین افراد اختلاف به وجود آید یا کشتی دچار بحران شود. دراین مواقع وظیفه کاپیتان حل و فصل تمام مشکلات و موانع است.
سرعت عمل بالا هم در عملکرد و هم در تصمیم گیری دارد: همان طور که گفته شد، در کشتی زمانهای اضطراری زیادی پیش میآید. در این مواقع، کاپیتان کشتی در کمترین زمان باید بهترین عکسالعملها را نشان دهد.
بر رفتار خود مسلط است: کاپیتان کشتی باید حتی در بدترین شرایطه خونسردی خود را حفظ کند تا بتواند اوضاع را سامان دهد.
توانایی کار گروهی را دارد: کاپیتان کشتی بالاترین سِمَت را در کشتی دارد ولی در عین حال با مجموعهای کار میکند که بدون هماهنگی با آنها نتیجه کارش اثربخش نخواهد بود
در هنرستان و در شاخه فنی و حرفهای، گروه علوم و فنون دریایی وجود دارد. گذراندن دوره کارشناسی رشته مهندسی دریا در گرایش دریانوردی برای آغاز فعالیت جدی شما ضروری است. مهندسی کشتی، و کشتی سازی دیگر گرایش های این رشته اند. شما میتوانید تحصیلاتتان را تا مقطع دکترا ادامه دهید. البته دخترها نمیتوانند وارد این شغل شوند و تنها در گرایش کشتی سازی امکان تحصیل دارند. ضمن آنکه هنرستان ها و دانشگاه های مرتبط با این رشته در چند شهر ساحلی شمالی و جنوبی کشور فعال اند. بنابراین، دریانورد یا کاپیتان کشتی باید بتواند خود را با دریا و محیطهای ساحلی تطبیق دهد. دانشجوی دریانوردی حداقل باید ١٢ ماه کارآموزی روی کشتیهای اقیانوسپیما در آبهای خارج از کشور را بگذراند. از آنجا که بیشتر دروس این رشته به زبان انگلیسی هستند، تسلط به این زبان از شرایط دستیابی به این شغل است.
موسسه آموزش کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز دورههای مختلفی در این زمینه برگزار میکند و گواهی نامههای معتبری به دانشجویان میدهد . برای ورود به این شغل، پس از پایان تحصیل و گذراندن دوره کارآموزی باید در امتحانهایی که سازمان بنادر و دریانوردی برگزار میکند پذیرفته شوید و گواهینامه دریافت کنید. البته سلامت دریانوردان را نیز به طور دقیق میسنجند مثلا این افراد نباید ناتوانی هایی مانند کوررنگی داشته باشند و سپس به آنها کارت سلامت میدهند. داشتن این کارت برای کاپیتانها مانند گواهی نامهای که از سازمان بنادر و دریانوردی دریافت میکنند، برای کار در کشتی الزامی است. این کارت برای زیر ٣٠ سالهها هر دو سال و برای بالای ٢٠ سالهها هر سال باید تمدید شود.
با گرفتن گواهی نامه اولیه شما به عنوان افسر سوم در کشتی مشغول به کار میشوید و بعد از ٣٠ ماه خدمت میتوانید در دوره ها و آزمون افسر دومی شرکت کنید. بعد به همین ترتیب به افسر اولی ارتقا پیدا میکنید و در نهایت، پس از گذراندن دورۀ تکمیلی و قبولی در امتحان شایستگی فرماندهی به سِمَت فرماندهی کشتی منصوب میشوید.
فضای این شغل به کار کردن روی کشتی محدود می شود؛ بنابراین، اگر میخواهید این شغل را انتخاب کنید، باید بدانید که کار کردن روی دریا شرایط خاصی دارد و شما باید توانایی و علاقه کار کردن در این شرایط را داشته باشید.
دریانوردان می توانند در شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ملی نفتکش مشغول کار شوند. این دو شرکت فضای اصلی کاری برای دریانوردان هستند. البته وزارت نفت، وزارت جهاد کشاورزی و شرکتهای خصوصی هم در این زمینه فعالیت میکنند.
کاپیتانها با مهندسهای کشتی یا همان مدیران فنی کشتی که مسئولیت تعمیر و نگه داری و راهاندازی موتور کشتی را به عهده دارند، کارکنان بخش الکترونیک و مخابرات دریایی، ملوان ها و در کل تمام کسانی که روی کشتی کار میکنند، در تعاملاند.
هدایت و رهبری کشتی طبق مسیر برنامهریزی شده
مدیریت و سرپرستی نیروی انسانی شاغل در کشتی
تامین رفاه و امنیت کلیه افراد کشتی
جلوگیری از تصادف
نظارت بر کار سایر شاغلان در کشتی
ترک نکردن کشتی در هنگام سانحه، تا هنگامی که تمام افراد از کشتی خارج شوند.
سفر کردن به دریاها و سرزمینهای متفاوت باعث آشنایی دریانوردان با فرهنگها و مردمان سراسر دنیا میشود. همین نکته برای بسیاری از افراد جذابیت زیادی دارد و میتواند از مطلوبیتهای این شغل باشد.
کاپیتان کشتی به دلیل سفرهای طولانی دریایی، گاهی ماهها در کنار خانوادهاش نیست. علاوه بر این، کشتی همواره در معرض خطرهایی مانند آتش سوزی، غرق، تصادف با شناورهای دیگر، به گل نشتن وحوادث جوی است و این موارد از محدودیتهای این شغل به حساب می آیند.
کشور ما در حدود ٠٠ ۲۶ کیلومتر مرز آبی دارد که ٢٠٠٠ کیلومتر آن در جنوب کشور و به آب های آزاد دنیا متصل است. اهمیت این مرز آبی زمانی مشخص می شود که بدانیم حمل و نقل دریایی از حمل و نقل زمینی و هوایی مقرون به صرفهتر است و به همین دلیل ٩٠ درصد صادرات غیرنفتی و تقریبا تمامی صادرات نفتی کشور به وسیله کشتی صورت میگیرد. حضور کاپیتان برای اینکه کشتی به سلامت به مقصد برسد، ضروری است. اگر او نباشد، نظم در کشتی برقرار نخواهد شد. در واقع، این کاپیتان است که در هنگام بروز خطر، بحران را مدیریت میکند و میکوشد امنیت را در طول سفر برقرار سازد.
اگر به دانشجویان و استادان این رشته دسترسی داشته باشید، اطلاعات کاملی به دست میآورید. البته از آن بهتر، گفت وگو با شاغلان این رشته است. خواندن فصلنامه مهندسی دریا هم اطلاعات خوبی به شما میدهد. وبگاه انجمن مهندسی دریایی ایرانwww.iraname.ir را هم به کسانی که اهل کسب اطلاعات از اینترنتاند، پیشنهاد میکنیم.
منبع: فرهنگنامه مشاغل