به شناخت و بررسی پدیدههای زمین و تغییر و تحولات آن در طی زمان زمین شناسی میگویند. شغل زمینشناسی هوش طبیعتگرا میطلبد.
زمین شناس، کسی است که با بررسیهای اولیه صحرایی، مطالعه نقشههای زمین شناسی، انجام دادن کارهای آزمایشگاهی، آزمایشهای میدانی و تجزیه و تحلیل دادههای مشاهداتی به شناخت سطحی و زیر سطحی زمین میپردازد.
مسئولیت پذیر است: زمین شناسی کاری گروهی است و زمین شناسان برای اینکه در هر مرحله از کار به مشکل برنخورند، باید مسئولیت پذیر باشند و سهم خود را از کارها به خوبی انجام دهند.
پر جنب و جوش است: مطالعات صحرایی بخشی از کار زمینشناس هاست. برای همین، آنها اغلب افرادی علاقهمند به سفر، پرجنب و جوش و انعطاف پذیرند.
قدرت تجزیه و تحلیل بالایی دارد: برای تحلیل ساختارهای زمین شناسی، قدرت تجزیه و تحلیل لازم است که زمین شناسها از آن بهرهمندند.
توانایی کار در شرایط دشوار را دارد: کار کردن در میان کوهها و درهها و … گاهی بسیار مشکل است اما زمین شناس محیط و شرایط کار خود را میشناسد و این سختیها را پذیرفته است.
شما در صورت علاقهمندی به این شغل، پس از گذراندن دوره های آموزشی و اخذ مدرک در رشته زمین شناسی (از مقطع کارشناسی تا دکترا) میتوانید فعالیت خو د را آغاز کنید. خوب است بدانید که هم زمان با آموزشهای نظری، آموزشهای عملی مربوط به گرایشهای خاصی مانند پترولوژی، کانی شناسی، سنگ شناسی، فسیل شناسی و رسوب شناسی را نیز دریافت میکنید. علاوه بر دانشگاهها، سازمان زمین شناسی، موسسه ژئوفیزیک، سازمان انرژی اتمی و شرکت ملی نفت هم در آموزش این رشته مشارکت دارند. گرایشهای مختلف دکترای تخصصی این رشته در کشور عبارت اند از: زمینشناسی مهندسی، رسوب شناسی، زمین شناسی اقتصادی، زمین شنامی ساختمانی، زمین شناسی نفت، زمین شناسی زیست محیطی، چینه و فسیل شناسی، سنگ شناسی یا پترولوژی، و آب شناسی. در میان این گرایش ها زمین شناسی مهندسی و نفت در کشور ما زمینه شغلی بهتری دارند و کاربردی ترند.
با گذراندن دورههای بلند مدت آموزشی (ارشد و بالاتر)، کسب تجربه، همچنین استفاده از بورسهای بلندمدت آموزشی در داخل و شرکت در دورههای کوتاه مدت آموزشی در خارج از کشور امکان پیشرفت شما فراهم می شود.
خود اشتغالی در این شغل بدین صورت است که فرد برای خود شرکتی تخصصی تاسیس کند و دست به کارآفرینی هم بزند. این گونه شرکتها به عنوان پیمان کار با وزارت نیرو و نفت همکاری میکنند و اغلب فعالیتهایشان در حوزههای تخصصی زمین شناسی است.
زمین شناسان با مدارک دانشگاهی مختلف سمتهای گوناگونی را برعهده میگیرند.
در مقطع کارشناسی: دبیری دبیرستان، کارشناسی در سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی، فعالیت در آزماشگاههای مرتبط.
در مقطع کارشناسی ارشد:فعالیت در سازمان زمینشناسی واکتشافات معدنی، شرکت ملی نفت، موسسه صنایع و معادن، آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک مادر، امکان کار در مراکز خرید و فروش جواهر به عنوان کارشناس سنگ های قیمتی هم وجود دارد.
در مقطع دکترا: فعالیت در تمام حوزههای ذکر شده به اضافه عضویت در هیئت علمی و تدریس در دانشگاههای کشور.
زمین شناسها در فضاهای سرپوشیده یا باز، در کوه و صحرا و در همه شرایط آب و هوایی به صورت انفرادی یا گروهی و نیز در فضای آزمایشگاهی فعالیت میکنند.
آنها اغلب با فعالان رشته های علوم کشاورزی نظیر خاک شناسی، آبیاری، آبخیزداری، و جغرافیای طبیعی، مهندسی ژئوتکیک و ژئوفیزیک، منابع طبیعی، به خصوص رشتۀ معدن و همچنین با بخش صنایع و معان در ارتباطاند.
کارشناسان با توجه به گرایشهایشان وظایف و مسئولیتهای متفاوتی بر عهده دارند، از جمله:
مطالعه و شناخت مقاطع سنگها و تشخیص کانی ها
تعیین سن نسبی یا حقیقی سنگ ها و پدیدههای زمین شناسی
اکتشاف، پی جویی، استخراج معادن و برنامهریزی برای بهرهبرداری از آنها
تشخیص انوع سنگهای رسوبی و فسیلهای آنها، تعیین سن و جنس و گونه فسیل های یک خانواده
بررسی آبهای زیرزمینی و سطحی، ارائه راهکارهای مناسب در بهرهبرداری اصولی از منابع آب زیر سطحی و سطحی (مدیریت منابع آب)
انجام دادن مطالعات مربوط به مکانیابی در طرحهای عمرانی برای ساخت سازههایی نظیر سد، تونل، راه و …
تحقیق درباره ویژگیهای دوران زمین شناسی در ایران
شناسایی مناطق متعدد زلزله و انجام دادن مطالعات لرزه خیزی طرحهای مختلف عمرانی
مطالعه فرسایش پذیری خاکها و رسوبات انباشته شده در پشت سدها و ارائه شیوههای مناسب برای کاهش آثار زیانبار فرمایش خاک و رسوبات
مطالعه و مدیریت اکتشاف منابع نفت و گاز از دریا و خشکی
نقشه برداری معادن و دیگر طرحهای عمرانی
تهیه آمار و استانداردهای زمین شناسی
تهیه و تفسیر نقشههای زمین شناسی، معدنی و جغرافیایی و استخراج اطلاعات از آنها
شناسایی فرایندهای خطرآفرین و ارائه راهکارهای مناسب برای مقابله با آنها
طراحی، مدیریت و اجرای طرحهای معدنی و نظارت بر امور مختلف عمرانی.
بیشتر وقت زمین شناسان در هوای آزاد و در طبیعت میگذرد، که میتواند برای سلامت جسم و روان آنها بسیار مفید باشد.
چون لازم است زمین شناسی بخشی از کارش را در صحرا انجام دهد، دور بودن از خانواده نیز محل محدودیت دیگری است که شاغلان این شغل با آن روبه رو هستند.
با توجه به وابستگی اقتصادی بسیاری از کشورهای دنیا به منابع معدنی، اعم از نفت، گاز، طلا و دیگر فلزات و کانیهای غیرفلزی، و نقش زمین شناسی در شناسایی و اکتشاف این منابع و یاری رساندن به دیگر علوم مرتبط در این زمینهها، جایگاه زمین شناسی در عصر حاضر ویژه و در خور تامل است. کشور ما نیز به دلیل مساحت زیاد ، تنوع پدیدههای زمین شناختی موجود در آن، در اختیار داشتن منابع معدنی بسیار غنی و قرار گرفتن روی منطقهای فعال از نظر زمین شناسی، نیاز وافری به پژوهشگران و متخصصان این رشته دارد تا با مطالعه و کاوش، ضمن شناخت اسرار آن، امکان استفاده از این منابع را فراهم سازند.
درضمن، یکی از مهمترین نیازهای امروز طراحی، اجرا و نگهداری بناها و فعالیتهای عمرانی است. خسارتهای مالی و تلفات انسانی حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل، رانش زمین، تخریب سازهها یا کاهش کارایی آنها میتواند ناشی از بیتوجهی به زمین زیرساز (پی) و استفاده از مصالح نامناسب باشد. بنابراین، تربیت متخصصان این رشته از اهمیت خاص اقتصادی، اجتماعی، عمرانی و حیاتی برخوردار است.
ابتدا به وبگاه www.ngdir.ir پایگاه داده های علوم زمین کشور و وبگاه www.gsi.ir سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور سری بزنید. در مرحله دوم برای تکمیل اطلاعاتتان با متخصصان در انجمن زمین شناسان و سازمان زمین شناسی کشور گفت وگو کنید. مراجعه به شرکت ملی نفت، سازمان آب، سازمان انرژی اتمی و گفت وگو با کارشنامان زمین شناسی نیز میتواند به شما کمک کند.
منبع: فرهنگنامه مشاغل