به پاسداری از عدالت و جلوگیری از ظلم و ستم با دفاع از متهمان یا دیگر طرفهای درگیر در یک دعوا و احقاق حق آنان بر اساس قانون «وکالت» میگویند. شغل وکالت از جمله مشاغلی است که هوش کلامی بالایی نیاز دارد.
وکیل کسی است که به علم حقوق مسلط است و میتواند آن را تفسیر کند و در جهت نفع عموم به کار گیرد . وکیل حامی قانون و مدافع حق مردم است.
فن بیان خوبی دارد: اولین ابزار کار یک وکیل زبان است. او باید بتواند با بیان خوب خود، دادگاه و کسانی را که مورد خطابش قانع کند.
قدرت استدلال خوبی دارد: دومین ابزار کار وکیل منطق و استدلال است. وکیل باید توانایی استدلال بالایی داشته باشد تا بتواند با منطق مسائل را روشن کند.
جسور است: جسارت در بیان و افشای حقایق برای دفاع از مظلوم ضروری است. بدون این ویژگی، وکیل نمیتواند در کار خود موفق باشد.
قدرت استنباط مناسبی دارد: نباید تصور کرد که همه چیز در قوانین پیش بینی شده است. بنابراین، وکیل باید بتواند با قدرت استنباط و درک بالایی که دارد، قواعدی را که در متن قوانین نیامده است، استخراج و از آنها استفاده کند.
حداقل تحصیلات برای این شغل، داشتن مدرک کارشناسی است و امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکترا در تمام گرایشهای رشته حقوق در کشور وجود دارد. در مقطع کارشناسی درسهای عمومی این رشته تدریس میشود ولی در مقاطع بالاتر، این رشته به چند گرایش تقسیم میگردد. : ١ _ حقوق خصوصی (شامل حقوق خانواده، ارث، حقوق تجارت و قراردادها)، ٢ _ حقوق جزا و کیفری (شامل جرمها و مجازاتها)، ٣ _حقوق بین الملل (شامل پیمانهای بینالمللی و حقوق بشر و موضوعاتی از قبیل پناهندگی و تابعیت) و ۴ _ حقوق عمومی (شامل حقوق اساسی، حقوق اداری، حقوق کار و مالیاتها).
دانشجوی رشته حقوق باید با زبان و ادبیات فارسی آشنا باشد، چون سخنوری و توانایی نویسندگی از نکات مثبت یک حقوق دان است. او با این دو مهارت مهم میتواند در مقام دفاع از مظلوم برآید و با تعبیرات و جملات شیوا، دلنثین و تاثیرگذار حضار و دادگاه را قانع کند. همچنین برای اینکه بتواند لایحهای را بنویسد، باید سخنانش همراه با دلیل و برهان باشد؛ به همین دلیل لازم است با منطق هم آشنا باشد. علم حقوق با جامعه شناسی، روان شناسی و فلسفه آمیخته شده است و حقوقدان باید از این علوم آگاهی کافی داشته باشد. تسلط به زبان های انگلیسی و عربی هم از مهارتهای لازم برای این شغل است. برای داشتن پروانه وکالت، بعد از گرفتن مدرک دانشگاهی در رشته حقوق باید در آزمونی که کانون وکلا برگزار میشود، شرکت کنید و در صورت پذیرفته شدن در این آزمون ١٨ ماه دوره کارآموزی را بگذرانید.
این دوره شامل شرکت در دادگاههای مختلف، جلسات و کارگاههایی که کانون برگزار میکند و کار کردن در کنار یک وکیل است. در انتهای این دوره، باید گزارش کارملی از کل دوره تهیه کنید و به کانون تحویل دهید. آزمون دیگری به اسم اختبار برای وکیل شدن وجود دارد که بعد از آزمون کانون وکلا باید در آن شرکت کنید ( کتبی و شفاهی). اگر در این آزمون پذیرفته نشوید، باید دوره کارآموزی را تکرارکنید.
در صورت پذیرفته شدن نیز ابتدا باید سوگندنامه این شغل را بخوانید تا بتوانید مدرک وکالت پایه یک دریافت کنید. ضمنا آزمایش اعتیاد از شما گرفته میشود و سوء سابقه کیفریتان نیز بررسی خواهد شد. برای وکیل شدن، این مراحل را در هر مقطع تحصیلی از رشته حقوق که باشید، باید طی کنید؛ مثلا ممکن است کسی با داشتن مدرک دکترا در این رشته، وکیل نباشد؛ چون این مراحل را نگذرانده و برعکس ممکن است فردی با داشتن مدرک لیسانس این رشته، وکیل پایه یک باشد؛ چون مراحل لازم را سپری کرده است.
اگر اهل مطالعه باشید و اطلاعات حقوقی تان به روز باشد (مثلا از قوانین جدیدی که مجلس تصویب می کند مطلع باشید) می توانید در این شغل پیثرفت کنید. کسب تجربه و افزایش سطح تحصیلات هم موجب ارتقای شغلی شما خواهد شد.
وکیلها به کلانتریها، دادسراها، دادگاهها و زندانها رفت و آمد میکنند. شما با داشتن پروانه وکالت میتوانید به طور مجزا دفتر وکالت داشته باشید یا به طور مشارکتی در دفاتر وکالت مشغول به کار شوید. در ادارات غیردولتی نیز میتوانید استخدام شوید، ولی ادارات و نهادهای دولتی کسانی را که پروانه وکالت دارند، استخدام رسمی یا پیمانی نمیکنند؛ چون شما باید وکیل و نمایندۀ آن سازمان باشید. هر وکیل بنابر گرایش حقوقی خود با قشر خاصی از مردم جامعه مشکلات مشابهی دارند، در ارتباط است. قاضی، مدیر دفتر، دادورز، بایگان، همچنین سردفتران اسناد رسمی و پزشکقانونی افرادی هستند که وکیل با آنها تعاملات شغلی دارد.
تنظیم لایحه، شکواییه یا دادخواست
پیگیری مستمر پرونده در مراحل قبل و بعد از اجرای حکم
جمع آوری اطلاعات به نفع موکل
حضور در دادگاه و دفاع از حق موکل
رعایت اصل رازداری.
وکلا موقعیت اجتماعی خوبی دارند. افزایش سطح اعتماد به نفس و رضایت خاطر فراوان بعد از گرفتن حق مردم، از محاسن این شغل است.
این شغل به دوندگیهای زیادی احتیاج دارد. وکیلها برای مواجهه با افراد مختلف باید صبور و پرحوصله، و به اعصاب خود مسلط باشند. علاوه بر این ممکن است آنها در معرض تهدیدها و انقام جویی های طرفهای دعوا قرار بگیرند.
هرچه روابط اجتماعی گستردهتر شود ، نیاز به علم حقوق هم افزایش مییابد. حقوق برای ایجاد و تحقق عدالت، نظم، صلح، مهر و دوستی در جامعه بشری لازم و ضروری است. این وکلا هستند که به مردم کمک میکنند تا به حق خود آنچه شایسته و سزاوار آنهاست، دست یابند. درواقع، آنها به محکم شدن پایههای عدالت و انصاف در جامعه کمک میکنند. وکلا راه و چاههای این علم را میشناسند و از حقوق ما در زندگی اجتماعی، کاری و خانوادگی باخبرند؛ در حالی که ما خود از آنها بیاطلاعیم.
ابتدا به وبگاهکانون وکلای دادگستری مرکز به نشانی www.icbar.ir سری بزنید. پس از آن برای کامل کردن اطلاعاتتان به این کانون مراجعه کنید.گفت وگوی مستقیم با وکلا یا استادان این رشته پیشنهاد بعدی ما به شماست.
منبع: فرهنگنامه مشاغل